Με την ευκαιρία της ενημερωτικής εκδήλωσης της Global Food World και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών στις 30 Ιανουαρίου 2024 στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς, επισημαίνεται πως η ευρύτερη πειραϊκή και νησιωτική επιχειρηματικότητα υποστηρίζει ένθερμα τη δημιουργία αγροτικών τμημάτων, γεωργίας και αλιείας, σε όλα τα Επιμελητήρια της χώρας. Η χρήση καινοτόμων λύσεων, παράλληλα με την ανάπτυξη συνεργιών, σε όλους τους τομείς της αγροδιατροφής, προκειμένου να αξιοποιούνται στο έπακρο ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα είναι μονόδρομος. Μόνο έτσι μπορεί να επιταχυνθεί η συνολική βελτίωση αυτού που ονομάζουμε «farm 2 fork», γνωστή διαδικασία στη χώρα μας «από το χωράφι στο ράφι», που εμπεριέχεται και ο τομέας της μεταποίησης και συσκευασίας των αγροτικών προϊόντων, καθώς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εφοδιαστική αλυσίδα. Η πολιτική της Ε.Ε. ενεργοποίησε, κατά περίπτωση, στα κράτη μέλη επί μέρους πολιτικές μέσα από τις οποίες, πέραν των τεχνολογικών εξελίξεων, επιχειρήθηκε και η «καθετοποίηση» της προώθησης στις αγορές γεωργικών προϊόντων. Τη δεκαετία του 1940 ένας μέσος αγρότης μπορούσε να παράγει τρόφιμα για περίπου 10 άτομα. Σήμερα, οι πρωτοποριακές εξελίξεις στον εξοπλισμό, τη γενετική και τα διαθέσιμα ψηφιακά εργαλεία, επιτρέπουν στον κάθε αγρότη να παραγάγει τρόφιμα για περισσότερα από 160 άτομα, που διαμένουν σε μακρινές αποστάσεις.
Η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα περνά μέσα από την καινοτομία και τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις, γεγονός που συνιστά μια νέα πολιτική αντίληψη για αυτό που όλοι ονομάζουμε γεωργία. Η πολεμική σύρραξη, μεταξύ δύο από τους μεγαλύτερους παραγωγούς σιτηρών στον κόσμο που δυστυχώς συνεχίζεται, ήρθε να επιβεβαιώσει την κρισιμότητα του Αγροδιατροφικού τομέα και το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει. Στη χώρα μας, ο Αγροδιατροφικός τομέας καλείται να ενισχύσει την, παραδοσιακά, χαμηλή παραγωγικότητά του, αυξάνοντας το μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, στηρίζοντας τις συνεργασίες, επενδύοντας στην υιοθέτηση τεχνολογικών καινοτομιών και ενισχύοντας το επίπεδο γεωργικής εκπαίδευσης των αγροτών. Δυνατά σημεία του πρωτογενούς τομέα στην Ελλάδα αποτελούν η ποιότητα των ελληνικών αγροτικών προϊόντων κατά 74% και οι ιδανικές συνθήκες παραγωγής κατά 54%, ενώ αδύναμα σημεία είναι το υψηλό κόστος παραγωγής κατά 70% και οι μικρές κατακερματισμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις κατά 42%. Με βάση τα τελευταία στοιχεία ο εγχώριος αγροτικός κλάδος συνεισέφερε το 4,7% της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας, ενώ απασχολεί πάνω από 400.000 άτομα, με ποσοστό που ξεπερνά το 10% του συνόλου του απασχολούμενου δυναμικού.
Τα επόμενα χρόνια, οι εξελίξεις στην τεχνολογία αναμένεται να δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερες ευκαιρίες, για να μπορέσει ο Αγροδιατροφικός τομέας να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγικότητά του και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Προκλήσεις οι οποίες είναι χαρτογραφημένες. Και εδώ είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που δεν είναι άλλη από την απάντηση αυτών των προκλήσεων που όντας χαρτογραφημένες παρέχουν τη δυνατότητα εξεύρεσης λύσεων προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου τομέα της χώρας μας. Η γεωργική εκμετάλλευση του μέλλοντος θα αξιοποιεί την ψηφιακή καινοτομία, μέσα από μια μεγάλη γκάμα συνδεδεμένων συσκευών, ενώ εξελιγμένες τεχνολογίες συλλογής δεδομένων θα παρέχονται από «drones & robotic field scanners», καθώς και αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης «machine learning» θα βοηθούν τους αγρότες στην παρακολούθηση του αγροκτήματος μέσω πινάκων ελέγχου και στη λήψη σωστών αποφάσεων.
Στην Ελλάδα, πάντως τα τελευταία χρόνια, η «επιχειρηματική γεωργία» μπαίνει όλο και περισσότερο στη ζωή του Έλληνα γεωργού και κτηνοτρόφου και τα χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα για σχέδια βελτίωσης δίνουν ιδιαίτερα κίνητρα για τη χρήση νέων μεθόδων. Ένα σημαντικό μέρος των τελικών προϊόντων τροφίμων διατίθενται στην εσωτερική αγορά μέσω του εμπορίου ή εξάγονται σε χώρες του εξωτερικού, κυρίως της Ε.Ε. Παρά το γεγονός ότι οι μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου αποτελούν το σημαντικότερο δίκτυο διανομής τροφίμων, εξακολουθούν να έχουν ιδιαίτερο ρόλο οι μικροί λιανοπωλητές, όπως τα παντοπωλεία, τα ιχθυοπωλεία και οι λαϊκές αγορές. Στο άλλο άκρο της Αγροδιατροφικής αλυσίδας βρίσκονται οι καταναλωτές, οι οποίοι, σήμερα, είναι αρκετά ευαισθητοποιημένοι, τόσο στα θέματα της υγείας, της ευεξίας και της διατροφής τους, όσο και σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα. Η πρόσβασή σε ιστότοπους του διαδικτύου, σε εφαρμογές του κινητού, καθώς και τα κοινωνικά δίκτυα στα οποία συμμετέχουν, τούς δίνουν τη δυνατότητα να ενημερώνονται και να επηρεάσουν με τη στάση τους για ένα προϊόν. Παράλληλα, οι καταναλωτές αναζητούν διαφάνεια και πληροφορίες για τα τρόφιμα που πρόκειται να προμηθευτούν, δείχνουν μειωμένη αφοσίωση σε προϊόντα και σημεία αγοράς και δε διστάζουν να δοκιμάσουν νέα προϊόντα.
Ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Π., Βασίλης Κορκίδης δήλωσε σχετικά: «Σήμερα η ψηφιακή παρουσία ενός προϊόντος είναι το παν στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας στη λιανική αγορά τροφίμων. Επίσης, δεν έχουμε δικαίωμα να αγνοήσουμε, αλλά αντιθέτως να στραφούμε στις νέες τεχνολογίες, ώστε να μην πάει χαμένη ούτε σπιθαμή γεωργικής γης γιατί εκτιμώ ότι η χώρα μας δεν έχει δώσει τη δέουσα προσοχή και βαρύτητα σε ένα τομέα που είναι πολλά υποσχόμενος. Χωρίς βεβαίως να ξεχάσουμε την παραδοσιακή εικόνα του Έλληνα γεωργού, οφείλουμε να οραματιστούμε τον σύγχρονο επιστήμονα αγρότη. Στο πλαίσιο μάλιστα της άσκησης μιας νέας πολιτικής πρέπει να προτάξουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων γεωργικών προϊόντων μας, με το βλέμμα στραμμένο στις εξαγωγές μικρών και μικρομεσαίων ελληνικών εταιρειών, χωρίς να φοβόμαστε να δοκιμαστούμε σε νέες και δύσκολες αγορές. Επί του παρόντος, πάντως το βασικό πρόβλημα είναι η μείωση του αγροτικού εισοδήματος, λόγω της μείωσης της παραγωγής που προκάλεσαν οι θεομηνίες και σίγουρα την αύξηση του κόστους, σχεδόν όλων όσων απαιτεί η αγροτική παραγωγή. Τέλος, το κομβικό σημείο του πραγματικού προβλήματος των αγροτών, που μάλιστα έχει αλληλέγγυους και τους καταναλωτές, βρίσκεται στις λανθασμένες ευρωπαϊκές κεντρικές αποφάσεις για αδικαιολόγητες περικοπές στις επιδοτήσεις και τις υπερβολές στα οικολογικά πρότυπα που περιλαμβάνονται στη νέα Κοινή Αγροτική Παραγωγή της Ε.Ε. Η μετεξέλιξη του αγροδιατροφικού τομέα απαιτεί γενναία ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε νέες τεχνολογίες.»
