Χαριέττα Ελευθεροχωρινού, Αντιπρόεδρος παγκόσμιας Στρατηγικής και Λειτουργιών Τεχνητής Νοημοσύνης στην IQVIA
Συνέντευξη στην Άννα Γριμάνη
Σπάνια συναντάς μια επιστήμονα από τον χώρο της τεχνολογίας να διαθέτει θαυμάσιο δημόσιο λόγο. Οραματίστρια, πρωτοπόρος στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης με διακριτή ευφυία και δομημένη σκέψη, με ετοιμότητα και ουσιαστική γνώση της διασύνδεσης- επιστήμης με την κοινωνία, η Χαριέττα Ελευθεροχωρινού είναι η παγκόσμια Αντιπρόεδρος Στρατηγικής και Λειτουργιών Τεχνητής Νοημοσύνης στην IQVIA, πολυβραβευμένη για τον ρόλο της στη συγχώνευση της τεχνητής νοημοσύνης, ιατρικής και επιχειρηματικότητας.
Μηχανικός, με διδακτορικές σπουδές στην ιατρική σχολή του Imperial College, διαθέτει ένα εξαιρετικό ιστορικό στην ανάπτυξη κι εμπορευματοποίηση καινοτομίας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και των βιοεπιστημών, με 20 χρόνια εμπειρίας στην εφαρμογή καινοτόμων λύσεων μεγάλης κλίμακας. Κοιτώντας πάντοτε μπροστά από την εποχή της, το έργο της έχει ήδη αναγνωριστεί με πολλαπλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του φημισμένου Χρυσού Stevie Award® ως η «Πιο Καινοτόμος Γυναίκα της Χρονιάς – Υγειονομική Περίθαλψη» μέσα από 1.5k υποψηφιότητες σε 27 έθνη. Η παρουσία της στα συνέδρια επιβεβαιώνει την αρχική εντύπωση- της γυναίκας επιστήμονα, με επικοινωνιακό χάρισμα, πυγμή αλλά και σεμνότητα, η οποία ξεχωρίζει με τις ιδέες και τις τοποθετήσεις της, όπως και πρόσφατα, στην ημερίδα που διοργάνωσε η BioInnovation Greece, “Επιτάχυνση της Επιχειρηματικότητας στη Βιοτεχνολογία στην Ελλάδα” και πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Λάτση.
Η IQVIA είναι κορυφαίος παγκόσμιος πάροχος προηγμένων αναλύσεων, τεχνολογικών λύσεων και υπηρεσιών κλινικής έρευνας για τη βιομηχανία βιοεπιστημών με δραστηριότητες σε 100+ χώρες και 87k+ υπαλλήλους.
Η Χαριέττα Ελευθεροχωρινού είναι Αντιπρόεδρος Στρατηγικής Τεχνητής Νοημοσύνης παγκοσμίως και ηγείται του επιχειρηματικού μετασχηματισμού, της εταιρικής στρατηγικής και των λειτουργιών της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της σύναψης στρατηγικών συνεργασιών και εταιρικών επενδύσεων. Έχει διαχειριστεί κεφάλαια με διάφορες ιδιότητες καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, έχει δημιουργήσει δύο επιτυχημένες επιχειρήσεις από το μηδέν, ενώ ίδρυσε το IQVIA Innovation Hub για επενδύσεις και συνεργασίες με πρωτοποριακές νεοφυείς επιχειρήσεις.
Εσείς, πώς διακρίνετε την εξέλιξη σε μια γυναίκα- πώς την μεταφράζετε;
Η εξέλιξη για μένα είναι αέναη, αδιάκοπη και εγγενής ανάγκη. Διακρίνω την εξέλιξη ως συνεχή αυτοβελτίωση και δια βίου απόκτηση γνώσης.
Επενδύω βαθιά και ουσιαστικά στην εξέλιξη της σκέψης μου και της προοπτικής μου, στην εξέλιξη των πεποιθήσεών μου και γενικότερα στην εκ των έσω εξέλιξή μου. Επαγγελματικά, αυτό μεταφράζεται σε εξέλιξη στη στρατηγική, στην επικοινωνία, στη διοίκηση, στην ενσυναίσθηση και στον τρόπο που συνδέομαι και συνεργάζομαι συνολικά. Διαβάζω, συνδιαλέγομαι και συνεργάζομαι με εξαιρετικά ικανούς ανθρώπους, και φυσικά μαθαίνω μέσα από την κόρη μου, την οικογένειά μου, τους φίλους και τους συνεργάτες. Η εξέλιξη μιας γυναίκας μπορεί επίσης να φανεί μέσα από τη συμβολή της στην κοινωνία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την υποστήριξη άλλων γυναικών, τη συμμετοχή σε κοινωνικές πρωτοβουλίες και την προώθηση αξιών που είναι σημαντικών γι’ αυτήν, και αυτό είναι κάτι που με απασχολεί ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια.
Μιλήστε μας για ορισμένες από τις πιο επίκαιρες καινοτόμες εφαρμογές.
Η τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence, AI) στον χώρο της υγείας εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα για πάνω από 10 χρόνια, σε πληθώρα εφαρμογών. Κάποιες από τις πιο επίκαιρες είναι:
Ανάλυση Ιατρικών Δεδομένων: Η ανάλυση ιατρικών εικόνων, γενετικών και βιοχημικών δεδομένων για την ταχύτερη και ακριβέστερη διάγνωση ασθενειών, όπως σε κάποιους τύπους καρκίνου και στις σπάνιες ασθένειες.
Έρευνα και Ανάπτυξη Φαρμάκων: Η AI εφαρμόζεται τόσο στον σχεδιασμό κλινικών μελετών όσο και στην ανακάλυψη νέων φαρμάκων. Μάλιστα, υπάρχουν πάνω από 35 νέα φάρμακα που έχουν ανακαλυφθεί εξ’ ολοκλήρου από AI και βρίσκονται σε στάδιο μελετών.
Προγνωστική Τεχνητή Νοημοσύνη: Η προγνωστική τεχνητή νοημοσύνη εφαρμόζεται σε πληθώρα δεδομένων ασθενών με στόχο την πρόβλεψη, εξατομικευμένη θεραπεία ή και πρόληψη ενός ιατρικού συμβάντος, π.χ. εγκεφαλικού ή καρδιακής προσβολής.
Η τεχνολογία AI αναπτύσσεται ραγδαία και, ακόμη και στον χώρο της υγείας που είναι ρυθμιζόμενος, έχει επιφέρει επανάσταση.
AI Agents
Το πιο επίκαιρο και επαναστατικό παράδειγμα τεχνητής νοημοσύνης είναι η δημιουργία αυτόνομων οντοτήτων, AI Agents, που έχουν λογική και αυτονομία να λαμβάνουν δράση χωρίς την παρεμβολή ανθρώπων, ώστε να διεκπεραιώνουν εργασίες με υψηλή αποδοτικότητα και χαμηλό κόστος. Η δυνατότητα αυτής της προηγμένης μορφής AI είναι τεράστια, αλλά στον τομέα της υγείας χρειάζεται ειδικός σχεδιασμός, επίβλεψη και επικύρωση ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των ασθενών. Η IQVIA έχει ένα παγκόσμιο στρατηγικό πρόγραμμα, του οποίου ηγούμαι, με στόχο να δημιουργήσει εξειδικευμένους AI Agents στον χώρο της υγείας που αυξάνουν την ποιότητα και την αποδοτικότητα των πολύπλοκων υπηρεσιών που προσφέρουμε. Στόχος μας είναι να έχουμε τις πρώτες τέτοιες λύσεις διαθέσιμες μέσα στο έτος.
Η ανακάλυψη μιας αλήθειας όπως είπατε, σημαίνει μια νέα πατέντα;
Η ανακάλυψη μιας αλήθειας ή ιδέας δεν σημαίνει πάντοτε και μία νέα πατέντα. Ακόμα και όταν σημαίνει, αυτό που με απασχολεί είναι ο χρόνος που χρειάζεται από τη σύλληψη μιας ιδέας μέχρι την εφαρμογή της προς όφελος του ασθενούς. Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον χρόνο που χρειάζεται για να βγει μια καινοτόμος λύση στην αγορά και να βελτιστοποιήσουμε τις διαδικασίες;
Για παράδειγμα, η ανακάλυψη και η ανάπτυξη ενός νέου φαρμάκου ή μιας νέας τεχνολογίας μπορεί να διαρκέσει 7-10 χρόνια μέχρι να βγει στην αγορά. Πώς μπορούμε να μειώσουμε αυτόν τον χρόνο και τι ρόλο μπορεί να παίξει η τεχνητή νοημοσύνη (AI) ώστε να ανακαλυφθούν περισσότερα φάρμακα ή να προληφθούν κάποιες ασθένειες πριν καν εμφανιστούν;
Για να κτίσετε αυτή την αξιοπρόσεκτη καριέρα, και να την υποστηρίζετε με χρόνο και έργο, τι θυσιάσατε;
Έχω χτίσει την καριέρα μου με σκληρή και μεθοδική δουλειά, με στόχο την αρετή και την αριστεία, κάτι που θεωρώ μια μορφή πρωταθλητισμού. Στο Λονδίνο, και για πάνω από 15 χρόνια, ανταγωνίζομαι με τους καλύτερους απ’ όλο τον κόσμο, παράγοντας άριστης ποιότητας έργο με συνέπεια και σταθερότητα. Σίγουρα θυσίασα αρκετά, όπως ποιοτικό χρόνο με τους γονείς μου και τους αγαπημένους μου ανθρώπους, την αγάπη μου για τον αθλητισμό κατά διαστήματα και την ψυχική ξεκούραση.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα πριν τρία χρόνια, αισθάνομαι ότι έχω πλέον όμορφη ποιότητα ζωής και θεωρώ ότι είμαι ευλογημένη που είχα τη δυνατότητα να εξερευνήσω, να δημιουργήσω και να αποκτήσω γνώση στο εξωτερικό. Συνεχίζω την απαιτητική καριέρα μου και τις θυσίες, αλλά έχοντας πλέον δημιουργήσει και τη δική μου οικογένεια, μπορώ να απολαμβάνω τη συντροφιά των γονιών μου, των φίλων και των εξαιρετικών συνεργατών μου στην πατρίδα μου, και αυτό κάνει τη διαφορά.
Στο Λονδίνο με τι ασχοληθήκατε;
Στο Λονδίνο αρχικά ολοκλήρωσα τις μεταπτυχιακές σπουδές μου στη Βιοπληροφορική και μετέπειτα τις διδακτορικές σπουδές μου στην Ιατρική Σχολή του Imperial College, στο παιδιατρικό τμήμα του ιστορικού νοσοκομείου St. Mary’s, όπου ο Φλέμινγκ ανακάλυψε την πενικιλίνη το 1928. Εκεί εξειδικεύτηκα στην εφαρμογή της AI για την ανακάλυψη «μοριακών μοτίβων ασθένειας» στο DNA και mRNA, με στόχο την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση παιδιατρικών φλεγμονωδών ασθενειών, όπως η φυματίωση και η μηνιγγίτιδα, αλλά και αυτοάνοσων σε ενήλικες, όπως η ασθένεια Crohn’s και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Στη συνέχεια, μεταπήδησα στον εμπορικό κόσμο και έχτισα από το μηδέν το τμήμα «Δεδομένων και Τεχνητής Νοημοσύνης» της Deloitte UK. Στην IQVIA, τα τελευταία 7 χρόνια, έχτισα μια «νεοφυή» επιχείρηση στην προγνωστική Τεχνητή Νοημοσύνη με μεγάλη εμπορική επιτυχία. Μετέπειτα, έστησα το τμήμα επενδύσεων της IQVIA σε νεοφυείς επιχειρήσεις και πλέον ηγούμαι της παγκόσμιας στρατηγικής μας στην τεχνητή νοημοσύνη. Έχω μια πρωτότυπη πορεία στη διατομή της επιχειρηματικότητας, της τεχνητής νοημοσύνης και του χώρου της υγείας.
Πώς ισορροπεί μια business woman ανάμεσα στην καριέρα και την προσωπική και οικογενειακή ζωή;
Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί καθημερινά πολλές γυναίκες. Εξελίσσω συνεχώς την προοπτική μου για το κατά πόσο τελικά υπάρχει ισορροπία, πώς ορίζεται και πώς διατηρείται. Βάζω πάνω απ’ όλα την οικογένειά μου αδιαμφισβήτητα και ο ρόλος μου ως μητέρα είναι ο πιο σπουδαίος. Είμαι παράλληλα ανήσυχη από τη φύση μου και μου αρέσει πολύ η δουλειά μου, η οποία είναι η πλατφόρμα μου για σύνδεση με εξαιρετικούς συνεργάτες, για δημιουργία, επικοινωνία και εξέλιξη. Προσπαθώ να διατηρώ τις ισορροπίες μεταξύ οικογένειας, επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής με αρκετή ευρηματικότητα, ευελιξία και συνεχείς συμβιβασμούς.
Είναι γεγονός ότι ο καταμερισμός του χρόνου, όπως και η διαχείριση καταστάσεων και σχέσεων, αλλάζουν συνεχώς μεταξύ καριέρας, οικογενειακής, προσωπικής και κοινωνικής ζωής. Συγκεκριμένα, αφότου έγινα μητέρα, κάνω πολλές αλλαγές στη ζωή μου για να ανταπεξέλθω στις υποχρεώσεις μου. Έτσι, αύξησα τα “όχι”, ζητάω περισσότερη κατανόηση από συνεργάτες και φίλους, αλλά έγινα και πιο ευθύς και ακόμη περισσότερο αποτελεσματική στις συναντήσεις εργασίας.
Δημιουργείτε με άλλες γυναίκες έναν φορέα, Women on Board, που θα επικεντρώνετε;
Οι γυναίκες στην ηγεσία χρειάζονται αλληλουποστήριξη; Και είναι δυνατόν αυτό, να επιτύχει;
Δημιουργήσαμε έναν φορέα Women on Board σε συνεργασία με τον οργανισμό Lean In Network Greece. Το Women on Board έχει στόχο την αύξηση των γυναικών στα εταιρικά συμβούλια διοίκησης, με παράλληλη στήριξη των γυναικών του δικτύου στις προκλήσεις και ανάγκες της εταιρικής διοίκησης. Διαφοροποιούμαστε από άλλες πρωτοβουλίες καθώς είμαστε ήδη σε θέσεις ηγεσίας, σε διοικητικά συμβούλια, the next generation of women on boards, και συσπειρωθήκαμε ώστε να συνεχίσουμε να προωθούμε τις ίσες ευκαιρίες, την αξιοκρατία και να προσφέρουμε αλληλοϋποστήριξη σε αυτές τις θέσεις αυξημένων ευθυνών. Έχουμε επίσης πολλούς άντρες ως συμμάχους και σύντομα θα υπάρξουν περισσότερες πληροφορίες για την πρωτοβουλία. Οι Άγγλοι λένε “birds of a feather flock together” και αυτό αισθάνομαι για αυτήν την πρωτοβουλία με χαρά και τιμή.
Η θεματική σας, στο BIO3, όπου ξεχωρίσατε με την εισήγηση σας.
Η θεματική μου ήταν το μέλλον της Βιοτεχνολογίας και των τεχνολογιών υγείας στην Ελλάδα. Έχω την ευκαιρία να γνωρίζω σφαιρικά τον χώρο αυτό από τρεις θέσεις: επενδυτικά, έχοντας στήσει το αντίστοιχο τμήμα επενδύσεων στην IQVIA, επιχειρηματικά και θεσμικά ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ).
Η βιοτεχνολογία και οι τεχνολογίες υγείας στην Ελλάδα έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ένα hub διεθνούς βεληνεκούς. Παρατηρούμε τη σύμπραξη και σύγκλιση των εξής πολλών παραγόντων:
Το γενικότερο «οικοσύστημα καινοτομίας» αναπτύσσεται με περίπου 800 νεοφυείς επιχειρήσεις, 12 δισ. ευρώ κεφαλαιοποίηση, 400 εκατομμύρια ευρώ επενδύσεων το 2024 και περίπου το 20% αυτού του οικοσυστήματος είναι στον τομέα της βιοτεχνολογίας και τεχνολογιών υγείας.
Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μετρά 45 εργοστάσια παραγωγής, καλύπτει περίπου 10% της παραγωγής στην Ευρώπη, αναμένεται να ξεπεράσει τα 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2027 (+10% ετησίως) και οι επενδύσεις να φτάσουν τα 1,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2026.
Η παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία επενδύει στην Ελλάδα, με απτά παραδείγματα την Pfizer (650 εκατ. ευρώ) και Boehringer Ingelheim (120 εκατ. ευρώ), και τα 53 VCs της χώρας δημιουργούν γέφυρες προσέλκυσης κεφαλαίου από το εξωτερικό, κυρίως Ευρώπη και Αμερική.
Υπάρχουν οργανισμοί με εξαιρετική δουλειά στη παγκόσμια δικτύωση και συνεργασία, όπως η Endeavor με ενδεικτικό παράδειγμα την τελευταία καμπάνια τους, Innovation Nation.
Το «οικοσύστημα» αρχίζει να λειτουργεί περισσότερο στην πράξη, όπως οι οργανισμοί ενός φυσικού οικοσυστήματος συνεργάζονται αρμονικά. Έχουμε νεοσύστατα γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας στα πανεπιστήμια, ενώ οι επιστήμονες της Διασποράς είναι πιο συνδεδεμένοι από ποτέ με την Ελλάδα. Το Athens LifeTech Park, μία πρωτοβουλία της ΕΛΠΕΝ, είναι το πρώτο βιοτεχνολογικό πάρκο της χώρας και καταλύτης καινοτομίας και λειτουργίας του οικοσυστήματος. Μία φιλόδοξη νέα πρωτοβουλία, το ΒΙΟ3, έρχεται να συνδέσει τον επιστημονικό, επιχειρηματικό και επενδυτικό ελληνισμό εντός και εκτός Ελλάδος στον τομέα της Βιοτεχνολογίας.
Ακόμη, έχουμε και αληθινό brain gain.
Αυτό που λέτε δεν είναι ευρύτερα γνωστό, δηλαδή, επικρατεί η εντύπωση ότι οι επιστήμονες και επιτυχημένοι Έλληνες του εξωτερικού δεν πείθονται για πρακτικούς λόγους, να επιστρέψουν στη χώρα.
Αρκετοί – κάποια στοιχεία δείχνουν ~50% αυτών που έφυγαν 2010-2018 – έχουν επιστρέψει σε διοικητικές θέσεις, και φυσικά πολλοί περισσότεροι συνεχίζουν να εργάζονται στο εξωτερικό. Αυτή είναι και η συνθήκη που κερδίζει για την Ελλάδα. Χρειαζόμαστε Έλληνες σε θέσεις επιρροής στο εξωτερικό, συνδεδεμένους με την Ελλάδα, και αυτούς που επιστρέφουν να εφαρμόζουν την εμπειρία και γνώση στο εσωτερικό.
Όλα αυτά είναι θετικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια, συνέπεια και σημαντικές αλλαγές ώστε οι εξελίξεις αυτές να αποκτήσουν ταχύτερο ρυθμό και να αναδείξουν την Ελλάδα σε ευρωπαϊκό hub παραγωγής, έρευνας και καινοτομίας.
