ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΝΑΣΣΟΥ
Η καινοτομία της «Nature4Nature», μιας ομάδας επιστημόνων του ΕΚΠΑ, με επικεφαλής την Καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Νίκη Ευελπίδου, έρχεται να δώσει λύση στην παράκτια διάβρωση, στην εξαφάνιση των παραλιών, που αναμένεται να γίνει τα επόμενα χρόνια, λόγω της κλιματικής κρίσης.
Ουσιαστικά, δημιουργούν φυσικούς υφάλους, μιμούμενοι τις διεργασίες της φύσης, αντικαθιστώντας τις υφιστάμενες πρακτικές σκληρής μηχανικής, όπως κυματοθραύστες, θαλάσσια τείχη, προστατευτικοί βραχίονες, οι οποίες, εκτός από κοστοβόρες είναι και μερικώς αποδοτικές.
Ποια είναι όμως η Νίκη Ευελπίδου;
Είναι μια δυναμική προσωπικότητα και ιδιοσυγκρασία, μια εξαιρετικά έξυπνη και μορφωμένη γυναίκα, ευαίσθητη, με αυτοπεποίθηση και ενσυναίσθηση, που όπως λένε οι φοιτήτριες της, σέβεται και βοηθά όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, αξιώματος και φύλου.
Παράλληλα, αγαπά δίχως όρους, δεν σταματά να φροντίζει και να ανησυχεί γιατί είναι μητέρα και ταυτόχρονα καθημερινά, συνεχίζει να παλεύει για ίσες ευκαιρίες, ίσα δικαιώματα και αξιοπρεπή διαβίωσ, για όλες τις γυναίκες του πλανήτη.
Είστε επικεφαλής της «Nature4Nature», της «πράσινης» πρακτικής για την προστασία των παραλιών από την παράκτια διάβρωση. Δέκα χρόνια εντατικών ερευνών και πειραματικών δοκιμών, διακρίσεις και βραβεία. Που έγκειται η καινοτομία σας; Που φιλοδοξείτε να φτάσετε;
Η καινοτομία της «Nature4Nature» έγκειται στην προσεκτική παρατήρηση της φύσης και στη δυνατότητα να αντιγράφουμε με σεβασμό τους φυσικούς της μηχανισμούς. Η μέθοδός μας, δεν παρεμβαίνει βίαια στο περιβάλλον, αλλά συνεργάζεται με αυτό: είναι φιλική προς τη φύση, αποδοτική, δεν απαιτεί συντήρηση και ενσωματώνεται αισθητικά στον χώρο. Το σημαντικότερο είναι, ότι η ίδια η φύση το «αγκαλιάζει»– δημιουργείται ένας χώρος που ενισχύει τη βιοποικιλότητα και μειώνει τις εκπομπές CO₂. Η φιλοδοξία μου, είναι να δούμε αυτή τη μέθοδο να υιοθετείται ευρέως, να γίνει πρότυπο και έμπνευση για περιβαλλοντικές πρακτικές που είναι όχι μόνο λειτουργικές, αλλά και αισθητικά όμορφες, και κυρίως φιλικές προς τον πλανήτη μας.
Μπορεί η πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση; Η γνώση και τα αποτελέσματα των ερευνών σας διαχέονται στα κέντρα λήψης των αποφάσεων;
Η πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα διαθέτει σημαντική γνώση και εργαλεία για να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση. Το κρίσιμο, όμως, είναι να μεταφέρουμε αυτή τη γνώση στην κοινωνία και να πείσουμε τα κέντρα λήψης αποφάσεων να υιοθετήσουν νέες προσεγγίσεις. Αυτό δεν είναι εύκολο – σε κανέναν δεν αρέσει να βγαίνει από τις συνήθειές του. Ταυτόχρονα, είναι μια μεγάλη πρόκληση και για εμάς τους ερευνητές: να δούμε τα χρόνια δουλειάς μας να μετατρέπονται σε πρακτικές λύσεις, που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα προβλήματα της κοινωνίας.
Πως προέκυψε το βιβλίο «Πού πήγε η Άνοιξη;»
Το παιδικό βιβλίο «Πού πήγε η Άνοιξη;» προέκυψε από την αγάπη μου για το περιβάλλον και την ανάγκη μου να μοιράζομαι τη γνώση. Πιστεύω ότι η επιστημονική πληροφορία δεν πρέπει να μένει μόνο στους χώρους της έρευνας· πρέπει να φτάνει στην κοινωνία και, ιδιαίτερα, στα παιδιά, γιατί εκείνα είναι οι μελλοντικοί δημιουργοί αλλαγών, που μπορούν να διαμορφώσουν έναν βιώσιμο και πιο συνειδητό κόσμο.
Πείτε μας για τα παιδικά σας χρόνια, τους γονείς σας, τις δυσκολίες που τυχόν αντιμετωπίσατε στην προσπάθεια σας να εξελιχθείτε επαγγελματικά, να διεκδικήσετε την αμοιβή που σας αξίζει …. Θυσιάσατε πολλά περισσότερα από αυτά που θα έπρεπε για να ανταποκριθείτε στις υψηλές απαιτήσεις της έρευνας;
Η όλη πορεία μου ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Όμως, το μότο μου είναι: δεν υπάρχει «δεν μπορώ», υπάρχει «δεν θέλω αρκετά». Ναι, χρειάστηκαν θυσίες, προσωπικός χρόνος και στιγμές που χάθηκαν, αλλά όταν αγαπάς πραγματικά αυτό που κάνεις, οι θυσίες δεν σε βαραίνουν· γίνονται μέρος της χαράς και της ικανοποίησης από τη δουλειά σου.
Οι γυναίκες είναι λιγότερες από τους άνδρες στον χώρο της έρευνας; Γιατί πιστεύεται συμβαίνει αυτό στις μέρες μας; Μιλάμε ακόμα για χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ιδίως σε επιτελικές θέσεις; Γιατί επιμένει αυτό το φαινόμενο; Η προκατάληψη λόγω φύλου είναι βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία και στη βιομηχανία. Και στον ακαδημαϊκό χώρο;
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην ισότητα των φύλων στην έρευνα. Ωστόσο, ακόμη υπάρχει χάσμα, ιδιαίτερα στις επιτελικές και υψηλές θέσεις. Οι γυναίκες προχωρούν καλά στο πτυχίο, στο μεταπτυχιακό και στο διδακτορικό, αλλά στη συνέχεια κάπου «χάνονται». Οι πολλαπλοί ρόλοι που η κοινωνία αναθέτει στις γυναίκες, μαζί με τις υψηλές απαιτήσεις της εργασίας και της έρευνας, λειτουργούν ως τροχοπέδη στην περαιτέρω εξέλιξή τους. Δεν μιλάμε μόνο για την Ελλάδα· είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Πόσο προσβάσιμη είναι για τις γυναίκες η επιστήμη σας και πόσο το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και συνολικά η κοινωνία ωθούν τα κορίτσια να ασχοληθούν με τέτοια επαγγέλματα, στα οποία κυριαρχεί το στερεότυπο ότι έχουν κλίση οι άνδρες;
Τα τελευταία χρόνια, στις βαθμίδες προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, η αναλογία των δύο φύλων στην επιστήμη μου είναι αρκετά καλή. Ωστόσο, στα υψηλά αξιώματα και τις ηγετικές θέσεις, η ισορροπία εξακολουθεί να μην είναι ικανοποιητική. Η κοινωνία χρειάζεται όλα τα μυαλά της– και είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε, ότι και τα γυναικεία μυαλά, έχουν την ευκαιρία να βρίσκονται σε κομβικές θέσεις, όπου μπορούν να συμβάλουν στην πρόοδο της έρευνας, της εκπαίδευσης, της καινοτομίας, της διοίκησης.
Τι θα συμβουλεύατε τις φοιτήτριες ή τις μαθήτριες που θα δώσουν την μάχη των πανελλαδικών;
Θα τις συμβούλευα να ακολουθήσουν αυτό που πραγματικά θέλουν, να κλείσουν τα αφτιά τους σε σχόλια ή στερεότυπα της κοινωνίας. Το σημαντικότερο είναι, να πιστέψουν στον εαυτό τους και να ακολουθήσουν το πάθος τους.
