Συνέντευξη στην Φωτεινή Νάσσου
Εδώ και περισσότερα από δώδεκα χρόνια διαχειρίζεται την πορεία της ζωής εκατοντάδων νεφροπαθών στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας. Ταγμένη στην επιστήμη της, έχει μάθει να «συνομιλεί» με τον θάνατο, να τον παλεύει και να τον νικάει. Ένταση, πίεση, άγχος, μάχη με τον χρόνο… Η Αθηνά Γόμπου, υπεύθυνη του νεφρολογικού τμήματος και της μονάδας τεχνητού νεφρού και Διευθύντρια της Α’ νεφρολογικής κλινικής, μιλάει στο WIBS για τη χρόνια νεφρική νόσο, τη δική της σχέση με τους ασθενείς στην αιμοκάθαρση, αλλά και για τη χώρα μας που εξακολουθεί να είναι ουραγός στις μεταμοσχεύσεις.
Είστε έτοιμοι και για μεταμοσχεύσεις στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας; Μπορείτε να επιτύχετε αυτό το «άλμα ζωής»; Πόσο εύκολο είναι κάτι τέτοιο;
Σε αυτή την ερώτηση απαντώ με κάτι που ανέφερε ο παγκοσμίου φήμης μεταμοσχευτής, Ανδρέας Τζάκης, στην πρόσφατη βράβευσή του στο Βόλο, από την Μητρόπολη Δημητριάδος: «Οι μεταμοσχεύσεις μπορούν και πρέπει να γίνονται και σε ιδιωτικά νοσοκομεία, υπό την επίβλεψη του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Σ΄ αυτόν θα πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρονται, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του, για πλήρη διαφάνεια και αξιοκρατία». Αυτό το «άλμα ζωής», όπως είπατε, με χαρά θα το υποδεχόμασταν στο Ιασώ Θεσσαλίας με πλήρη επίγνωση της νομοθεσίας και της τεχνογνωσίας, με προσωπικό καταρτισμένο και εξειδικευμένο στη μεταμοσχευτική αλυσίδα. Αρχικά θα είναι δύσκολο, αλλά με πιθανή σύμπραξη και αρωγή των δημόσιων μεταμοσχευτικών κέντρων δεν θα ήταν ακατόρθωτο. Ειδικά στο εξωτερικό, οι μεταμοσχεύσεις από ζώντες δότες διενεργούνται κατά το πλείστον στον ιδιωτικό τομέα.
Είστε διευθύντρια της Α’ νεφρολογικής κλινικής στο μεγαλύτερο ιδιωτικό νοσοκομείο της Κεντρικής Ελλάδας. H κλινική αυτή αποτελεί «ανάσα» για εκατοντάδες πολίτες. Τα σχέδιά σας, φαντάζομαι, δεν σταματούν εδώ…
Μέσα στα σχέδιά μας, που δεν σταματούν εδώ φυσικά, θα ήταν η ίδρυση ενός εκπαιδευτικού κέντρου εκμάθησης και εξειδίκευσης νοσηλευτικού προσωπικού με γνώμονα την πλήρη επάρκεια στην αιμοκάθαρση, με συγκεκριμένη διάρκεια και πιστοποίηση..
Γιατί είναι τόσο σημαντική η ίδρυση νεφρολογικής κλινικής στην Κεντρική Ελλάδα;
Γενικά, είναι πολύ σημαντική η ίδρυση νεφρολογικών κλινικών. Είναι πολύ σημαντική ειδικότητα η νεφρολογία, καθώς εξειδικεύεται σε αυτόν τον ευαίσθητο, πολυπαθή πληθυσμό των νεφροπαθών ή μεταμοσχευμένων και χειρίζεται ολιστικά όχι μόνο τις ιατρικές, αλλά και τις τόσες άλλες ιδιαιτερότητές τους. Η παρουσία νεφρολόγων και νεφρολογικών κλινικών προσφέρει στήριξη και ανακούφιση και στις άλλες ειδικότητες συναδέλφων, οι οποίοι πολλές φορές επωμίζονται ευθύνες και χειρισμούς που δεν τους αναλογούν.
Τι συμβαίνει με τις μεταμοσχεύσεις; Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η Ελλάδα; Τι είναι αυτό που φοβίζει τους ανθρώπους να γίνουν δότες και που κάνει το σύστημα να υστερεί;
Η χώρα μας απέχει αρκετά από το μέσο ευρωπαϊκό δείκτη δοτών ανά 1.000.000 πληθυσμού. Τα τελευταία χρόνια προσπαθούμε συνέχεια να ενσωματώσουμε τις ευρωπαϊκές και διεθνείς οδηγίες. Απόδειξη αυτού είναι και η επικαιροποιημένη νομοθεσία για τις μεταμοσχεύσεις με το νόμο 3984/2011. Δυστυχώς, δεν καταφέραμε το ποθητό αποτέλεσμα. Ποιο είναι αυτό; Να καταφέρουμε το αργότερο στην 5ετία να έχουμε όλα τα άτομα στη λίστα αναμονής μεταμοσχευμένα και να την ανανεώσουμε εκ νέου. Στόχος είναι κανείς να μην πεθαίνει, περιμένοντας το πολύτιμο μόσχευμα. Οι άνθρωποι δεν φοβούνται όπως παλιά. Ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που, μετά από ουσιαστική προσέγγιση, αρνούνται να προχωρήσουν σε δωρεά οργάνων.
Ποιο είναι το ποσοστό του γενικού πληθυσμού που θα χρειαστεί κάποια στιγμή στη ζωή του νεφρολόγο;
Το ποσοστό του γενικού πληθυσμού που πιθανόν να χρειαστεί νεφρολόγο κάποια στιγμή στη ζωή του δεν είναι ευκαταφρόνητο, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι ασθενείς που τελικά καταλήγουν σε Χρόνια Νεφρική Νόσο Τελικού Σταδίου, αυξάνονται κατά 2% ετησίως και συνολικά ο αριθμός των ατόμων με Χρόνια Νεφρική Νόσο στην Ελλάδα ανέρχεται στο 1.000.000 (10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας).
Είναι ίσως η μοναδική ειδικότητα στην ιατρική που φέρνει τόσο κοντά τον γιατρό με τον ασθενή, με τον οποίο συναντά τρεις – τέσσερις φορές την εβδομάδα. Ταυτόχρονα όμως, οι ασθενείς αυτοί έχουν πολύ υψηλό ποσοστό θνησιμότητας ετησίως. Πώς το διαχειρίζεστε αυτό;
Το θέμα του θανάτου έχει πολύ διαφορετική διαχείριση σε κάθε περίπτωση. Άλλη φορά με το «γιατί», άλλη φορά με αίσθημα λύτρωσης για αυτόν που υποφέρει. Η θρησκεία, ο χριστιανισμός και η πίστη μου με έχουν βοηθήσει πολύ. Πιστεύω ακράδαντα ότι τόσο για τη ζωή όσο και για το θάνατο ΑΛΛΟΣ αποφασίζει και αυτό το διαχειρίζομαι χωρίς ιατρικό εγωϊσμό ή έπαρση. Η πορεία των νεφροπαθών είναι διαφορετική, άλλοι υπακούουν στις ιατρικές συμβουλές, άλλοι είναι αυτοκαταστροφικοί, άλλοι υποχόνδριοι – όλοι βέβαια είναι παιδιά μας και είμαστε δίπλα τους για να διασφαλίσουμε την άριστη συνεργασία και εμπιστοσύνη στη σχέση ιατρού-ασθενή.
Πώς αγαπήσατε τη νεφρολογία;
Εγώ άλλαξα ειδικότητα στην πορεία. Είχα εμπνευστή και μέντορα έναν άνθρωπο που αγαπούσα και αγαπώ πολύ, τον διευθυντή Νεφρολόγο του Νοσοκομείου Σύρου, κ. Παπαχρήστο Βασίλειο. Το 1997 είχε μόλις έρθει στο νοσοκομείο ως νέος διευθυντής για να ξεκινήσει η αιμοκάθαρση στο νομό Κυκλάδων. Εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο προσέγγισης του στους ασθενείς, την τόλμη του να φύγει από την Πάτρα για να βοηθήσει να μην ξεσπιτώνονται οι άνθρωποι των Κυκλάδων, απλά και μόνο επειδή είχαν ενταχθεί στο παρήμερο σχήμα των αιμοκαθάρσεων. Εγώ τότε έκανα το τρίμηνο μου πριν το αγροτικό μου στην Ίο, εν αναμονή της ειδικότητας που είχα επιλέξει και που ήταν η Ψυχιατρική. Η καλοσύνη του και η δοτικότητά του ήταν απαράμιλλες, η μεταδοτικότητά του με έκανε να λατρέψω τη Νεφρολογία (υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες συγκινητικές που τις έχω βαθιά μέσα μου) και έτσι, μετά από ώριμη σκέψη, άλλαξα ειδικότητα, πηγαίνοντας στο νοσοκομείο που μου υπέδειξε και το οποίο ήταν μεγάλο σχολείο: το Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Η συμβουλή του ήταν ότι δεν επρόκειτο ποτέ να μετανιώσω για την επιλογή και της ειδικότητας και του νοσοκομείου και όντως έτσι είναι. Χρωστώ μεγάλη ευγνωμοσύνη και στους δασκάλους μου και στο μέντορά μου.
Θα ήθελα και μια ιατρική συμβουλή…
Well being. Δεν αρκεί να ζούμε, να υπάρχουμε έτσι απλά, πρέπει να ζούμε καλά και να προσέχουμε πολύ τον εαυτό μας, να επενδύουμε στη φιλία, στη συμπόνοια, στο γέλιο, στην ευγνωμοσύνη, στην ευχαριστία, στην υγεία. Τα καθαρά συναισθήματα δεν εξαρτώνται από τους άλλους, ξεκινούν από εμάς τους ίδιους, από την ύπαρξή μας.
