Μέσα στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της εποχής μας, τα εργασιακά περιβάλλοντα γίνονται όλο και πιο δύσκολα, απαιτητικά, αλλά και «τοξικά». Με τις συνεχείς πιέσεις για μεγαλύτερη απόδοση, περισσότερες δεξιότητες, και πολλαπλά καθήκοντα, οι εργαζόμενοι υποφέρουν και οι εργοδότες δυσκολεύονται περισσότερο από ποτέ να προσελκύσουν και να διατηρήσουν εμπνευσμένα στελέχη και ευτυχείς εργαζόμενους.
Σύμφωνα με έρευνα του Faas Foundation & Mental Health America, 71% των εργαζομένων προτίθενται να μετακινηθούν, ενώ αντίστοιχα στην Ελλάδα, με βάση έρευνα της Focus Bari | YouGov, η αναλογία όσων σκέπτονται να αναζητήσουν νέα επαγγελματική απασχόληση φτάνει το 67%. Και ενώ όλο και περισσότεροι οργανισμοί θέτουν—τουλάχιστον κατά δήλωση και επιθυμία—τον άνθρωπο στο επίκεντρο, εν τούτοις το κλίμα στα περισσότερα εργασιακά περιβάλλοντα παραμένει δύσκολο, με τοξικές συμπεριφορές ανταγωνισμού, bullying, πίεση και υπερβολικές απαιτήσεις να ισχύουν σε μεγάλο βαθμό.
Μέσα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον, πώς μπορεί κανείς να εμπνευστεί, να εργαστεί και να προσφέρει; Και βέβαια, η μετακίνηση δεν είναι πάντοτε η λύση, μια και οι ευκαιρίες είναι σχετικά περιορισμένες και κανείς δεν εγγυάται πως στο επόμενο εργασιακό περιβάλλον δεν θα υπάρχουν προβλήματα! Η λύση δεν είναι παρά να χτίσει καθένας Ψυχική Ανθεκτικότητα, μια ικανότητα που όλοι μας μπορούμε να αναπτύξουμε: είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που μας οδηγούν να κρατάμε την ψυχραιμία μας μπροστά σε κάθε δυσκολία, ανατροπή ή αλλαγή, να εστιάζουμε στην καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση και να βγαίνουμε κερδισμένοι, πιο σοφοί και πιο δυνατοί. Ο όρος «Ψυχική Ανθεκτικότητα» ή «Resilience» στα αγγλικά ενέχει την έννοια της αντοχής, συνυφασμένη με την έννοια της ελαστικότητας και αφορά σε μια διαδικασία που χτίζεται, περιλαμβάνοντας και τις τρεις διαστάσεις της ανθρώπινης υπόστασης: νους, σώμα, ψυχή.
Μέσα από την επιστήμη και την εμπειρία, μοιράζομαι πιο κάτω το πώς μπορεί κανείς να χτίζει και να αναπτύσσει Ψυχική Ανθεκτικότητα στο σύγχρονο, απαιτητικό εργασιακό περιβάλλον, αλλά και ευρύτερα στη ζωή!
#1. Δώστε Προτεραιότητα στην Υγεία σας. Επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν πως οι άνθρωποι με καλή υγεία έχουν 3.5 φορές μεγαλύτερες ψυχικές αντοχές, καθώς η σωματική, η νοητική και η ψυχική υγεία είναι αλληλένδετες και αλληλοεπηρεαζόμενες. Μην αμελείτε να κάνετε τακτικά checkup, να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας και να ασχολείστε έγκαιρα με οποιοδήποτε σύμπτωμα.
#2. Φροντίστε την Καλή Σωματική σας Φόρμα. Ακολουθώντας το ρητό «νους υγιής εν σώματι υγιεί», δώστε στον εαυτό σας και στο σώμα σας την προσοχή και περιποίηση που του αξίζει, ώστε να ανεβάζετε την ενέργειά σας και να απολαμβάνετε αυτό που λέμε «ολιστική ευεξία»! Ισορροπημένη διατροφή με γεύσεις που σας αρέσουν και σας θρέφουν, καλή ενυδάτωση και τακτική σωματική άσκηση!
#3. Κάντε τον Καλό Ύπνο Καθημερινή Πρακτική. Κατά τον βραδινό ύπνο ο οργανισμός ξεκουράζεται σε όλα τα επίπεδα. Αποδεδειγμένα, ο καλός καθημερινός ύπνος φέρνει ανανέωση, ευεξία και μακροζωία. Βάλτε μια συγκεκριμένη ώρα που πάτε για ύπνο, έχοντας μπροστά σας 7-8 ώρες έως το πρωινό ξύπνημα. Μια ώρα πριν τον ύπνο απομακρύνετε όλες τις οθόνες και κάνετε το τελευταίο σας γεύμα δύο ώρες πριν ξαπλώσετε.
#4. Εξασφαλίστε Ισορροπία Προσωπικού – Επαγγελματικού χρόνου. Όσο και να αγαπάτε τη δουλειά σας, η εργασιομανία και η εξάντληση δεν θα σας πάνε στην επιτυχία! Αντίθετα, πιθανώς θα χάνετε την ισορροπία σας και την ευκαιρία να ανανεώνετε την ενέργειά σας, ώστε να γίνεστε πιο αποτελεσματικοί, αποδοτικοί και χαρούμενοι! Κάντε μικρά δεκάλεπτα διαλείμματα μέσα στη μέρα, βάλτε στόχο μια συγκεκριμένη ώρα που σταματάτε να εργάζεστε, φροντίστε τουλάχιστον μια έξοδο για διασκέδαση την εβδομάδα, και ένα «ταξίδι-απόδραση» κάθε 3 μήνες.
#5. Αποδεχτείτε ότι θα Υπάρχουν τα «Πάνω και τα Κάτω». Στο εργασιακό περιβάλλον —και όχι μόνο— τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα περιμένουμε. Οι συνθήκες αλλάζουν, μας φέρονται με τρόπους που δεν περιμέναμε, ένας απαιτητικός πελάτης ζητάει κάτι «εδώ και τώρα», ένας συνάδελφος ή προϊστάμενος εκνευρίζεται και γίνεται τοξικός και πολλά άλλα. Αν περιμένετε ότι τα πράγματα θα έρχονται πάντα στρωτά, θα απογοητεύεστε, γι’ αυτό καλλιεργείστε την «οπτική του απρόβλεπτου», ώστε να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι και προπονημένοι μπροστά στα δύσκολα! Η ζωή πάντα θα φέρνει απρόβλεπτα έξω από τον έλεγχό σας. Όμως, μπορείτε πάντα να ελέγχετε τον τρόπο που αντιδράτε: μπροστά σε κάτι απρόσμενο πάρτε χρόνο και αναρωτηθείτε «πώς θα αντιδρούσε ο άνθρωπος που θέλω να είμαι;»
#6. Ψάξτε για την Ευκαιρία μέσα στην Πρόκληση. Ακόμα και όταν τα πράγματα έρχονται «ανάποδα» και ανατρεπτικά, μέσα στο δύσκολο υπάρχει πάντα μια ευκαιρία, καθώς «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Αναπλαισιώστε τη σκέψη σας, αναζητώντας τι καλό μπορεί να κρύβει η δυσκολία που αντιμετωπίζετε και βγείτε από αυτήν, κερδίζοντας πολύτιμο μάθημα.
#7. Καλλιεργείστε Ενσυναίσθηση. Είναι ίσως μια παρεξηγημένη έννοια που όμως αποτελεί τη βάση για καλή επικοινωνία με τους άλλους, συναδέλφους, φίλους, οικογένεια, καθώς και ουσιαστικό θεμέλιο για καλές σχέσεις. Βγείτε από τα παπούτσια σας και μπείτε στα παπούτσια του άλλου, ακούστε τον για να τον καταλάβετε και μην προσπαθείτε να του πείτε ούτε ότι έχετε κι εσείς παρόμοιο πρόβλημα ούτε να του λύσετε το δικό του.
#8. Κάντε Συνήθειά σας την Αυτοπαρατήρηση. Είναι νομοτελειακό ότι δεν μπορείτε να αλλάξετε κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό σας. Και το πρώτο βήμα είναι να γνωρίσετε τον εαυτό σας, παρατηρώντας με τα «μάτια ενός τρίτου», χωρίς επικριτικότητα. Σκοπός είναι να αναγνωρίσετε τα καλά και τις αδυναμίες σας, να τα αποδεχτείτε και αν θέλετε να αλλάξετε κάτι, αν δεν σας αρέσει.
#9. Χτίστε Αξιοπιστία και Τιμάτε τα Όριά σας με Συνέπεια. Οι καλές σχέσεις, προσωπικές ή επαγγελματικές χτίζονται, πάνω στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και σεβασμό. Για να κερδίσετε την εμπιστοσύνη των συναδέλφων σας χρειάζεται να καλλιεργήσετε συνέπεια και αξιοπιστία και, για να εμπνεύσετε τον σεβασμό, χρειάζεται να χτίσετε πρώτα τον αυτοσεβασμό σας. Ξεκαθαρίζετε πάντα τι αναλαμβάνετε, πότε πρέπει να το παραδώσετε και να είστε συνεπείς σε αυτό. Μην αναλαμβάνετε κάτι που ξέρετε ότι δεν θα μπορέσετε να φέρετε σε πέρας. Βάλτε τα όριά σας με ευγένεια και σαφήνεια.
#10. Εφαρμόστε την Πρακτική της Ανατροφοδότησης. Αντίθετα από τη «στείρα κριτική» και την «απλή αξιολόγηση», η πρακτική της ανατροφοδότησης είναι εξαιρετικά ωφέλιμη, όταν τη δίνουμε και όταν τη δεχόμαστε με τον κατάλληλο τρόπο: με θετική πρόθεση, χωρίς κριτικές και ερμηνείες, με ευγένεια, αντικειμενικότητα, σαφήνεια, τονίστε στον άλλον τα θετικά, προτείνοντας να διατηρηθούν και ενημερώστε για τις αδυναμίες με προτάσεις για βελτίωση.
