Θα ήθελα να ξεκινήσω αυτό το πρώτο μου άρθρο,σε ένα νέο και πολλά υποσχόμενο περιοδικό, με μια προσωπική μου άποψη. Για να είμαι όμως πιο ακριβής και δίκαιος, την ίδια σχεδόν άποψη, συμμερίζονται και πολλοί άλλοι οικονομολόγοι αλλά και επαΐοντες της δημόσιας και πολιτικής ζωής του τόπου και διεθνώς.
«Ο Ρωσο-Ουκρανικός πόλεμος, δυστυχώς, δεν θα είναι μια παρένθεση στα μαύρα κατάστιχα της παγκόσμιας ιστορίας, αλλά ο επαναπροσδιορισμός της οικονομικής παγκοσμιοποίησης καθώς και η ριζική αλλαγή στην διεθνή συστοιχία πολιτικών και στρατιωτικών συμμαχιών.» Δεν έχει πλέον τόσο μεγάλη σημασία να αναλύσουμε τις ευθύνες του Πούτιν ή του Ζελένσκι ή τον ρόλο της Αμερικής και των χωρών του ΝΑΤΟ σ ’αυτήν την διένεξη, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα για πάνω από 120 ημέρες.
Αυτό που πλέον έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και βαρύτητα, είναι το πώς θα διαμορφωθεί ο κόσμος, και μάλιστα στο επιχειρείν, αμέσως μετά την λήξη του Στρατιωτικού Σκέλους που κατά την άποψη μου είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Μελετώντας λοιπόν, με λίγη προσοχή, τα πρώτα σημάδια των κινήσεων των πρωταγωνιστών στην οικονομική και πολιτική σκακιέρα, οδηγούμεθα με αρκετή βεβαιότητα, στο συμπέρασμα ότι η Αμερική και η Ευρώπη, με κάποιους ακόμα συμμάχους, που ακόμα διαμορφώνονται, θα βρεθούν σε μία άνευ προηγούμενου, και εφ’ όλης της ύλης, αντιπαράθεση με την Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία, την Νότια Αφρική (BRICS) και με άλλους συμμάχους τους, που και αυτοί βρίσκονται υπό διερεύνηση και συστοίχιση.
Αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως και οπωσδήποτε έναρξη Γ΄ παγκοσμίου πολέμου. Σημαίνει όμως, οικονομικό και πολιτικό δίπολο, όπου πρώτες ύλες, ενέργεια και τελικά αγαθά θα διακινούνται με προτεραιότητες και προνομιακές τιμές στις φίλες χώρες ένθεν κακείθεν.
Σαν αποτέλεσμα, αναπόφευκτα, τα μοντέλα παραγωγής θα αλλάξουν ριζικά παγκοσμίως, αφού χώρες που προμηθεύονται σήμερα τελικά αγαθά ή πρώτες ύλες για την βιομηχανία τους, από χώρες μη «φιλικές» του αύριο, θα πρέπει να βρουν άμεσα ή βραχυπρόθεσμα αξιόπιστες εναλλακτικές. Για παράδειγμα, η Ευρώπη καλείται να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, γεγονός που δεν επείγει την Κίνα ή την Ινδία, αφού καλύπτονται από τα Ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Η Αμερική θα πρέπει να ξεχάσει τα φθηνά μικροτσίπ, που εισάγει από Κίνα και Ταιβάν, η Ρωσία θα πρέπει να βελτιώσει άμεσα το τεχνολογικό της επίπεδο, σε πολλούς τομείς, και η Κϊνα να στηρίξει τους επί σειρά ετών υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξής της στην εσωτερική αγορά ή στην εξωστρέφειά της σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές και όχι όπως σήμερα, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Αυτά σαν μικρά παραδείγματα. Υπάρχει ολόκληρος κατάλογος και μάλιστα με βασικά αγαθά, όπως του πρωτογενή τομέα, που θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Η Ελλάδα, αρκετά μικρή για να αλλάξει αυτήν την προδιαγεγραμμένη, όπως φαίνεται, εξέλιξη των πραγμάτων, πολύ σημαντική όμως για έναν λαό με πολύ βαριά πολιτισμική παγκόσμια παρακαταθήκη. Σε ποια πλευρά του δίπολου θα τοποθετηθεί, δεν χρειάζεται να προβληματιστούμε ούτε στιγμή. Αξίζει όμως να προσπαθήσουμε να προΐδουμε τις ευκαιρίες και τις απειλές. Σαν να ξεκινάμε από την αρχή μια εταιρεία και καταπιανόμαστε με την κλασική SWOT ανάλυση.
Όλοι γνωρίζουμε τις βασικές αδυναμίες της όπως η ενέργεια, η εξάρτηση της γενικά από τις εισαγωγές, το υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, το αντιπαραγωγικό κράτος, η μικρή εσωτερική αγορά και συγχρόνως η μεγάλη εσωστρέφεια των επιχειρήσεων, η ύπαρξη πολύ μεγάλου ποσοστού (97%) μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μάλιστα χωρίς πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό και βέβαια η πολύ μικρή συμμετοχή των γυναικών σε επιτελικές θέσεις στην παραγωγική διαδικασία και στις πολιτικές αποφάσεις. Υπάρχουν όμως και σημαντικά θετικά και κυρίως ευκαιρίες (opportunities) σε ένα νέο διεθνές περιβάλλον.
Η ανάπτυξη των ΑΠΕ, έστω και μεσοπρόθεσμα, ευνοεί μια χώρα όπου ο ήλιος και ο άνεμος είναι βασικά χαρακτηριστικά της. Ο τουρισμός και η ναυτιλία, κατέχουν τις πρώτες θέσεις, σε παγκόσμιο επίπεδο, με ανερχόμενες μάλιστα προοπτικές. Ο πρωτογενής τομέας, που όπως προαναφέραμε θα είναι από τους πρωταρχικούς τομείς που θα αναμορφωθούν μετά τον ΡωσοΟυκρανικό πόλεμο, προσφέρει στην χώρα μας μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα, αρκεί να σκύψουμε επάνω τους με αγάπη και σύγχρονες μεθόδους παραγωγής και marketing. Ο εκσυγχρονισμός της Δημόσιας διοίκησης, της διαφάνειας και του κράτους δικαίου, με σοβαρή προσπάθεια, μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα επιταχυντής της ατμομηχανής της Ελληνικής οικονομίας. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τα επόμενα 6-7 χρόνια αγγίζουν σχεδόν τα 100 δισεκατομμύρια χωρίς να υπολογίζουμε τις ξένες επενδύσεις. Και τέλος, η αξιοποίηση των επιστημονικά και τεχνολογικά εκπαιδευμένων νέων, εντός και εκτός Ελλάδας, είναι ένας must αλλά και απόλυτα εφικτός στόχος. Σήμερα δε, αναμφισβήτητα, είναι η απαραίτητη βάση για την ανάπτυξη στο χώρο της υγείας (πχ. Φαρμακοβιομηχανία) σε startups τεχνολογικές εταιρείες, σε βιοτεχνολογικά προϊόντα, σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης κ.α. Άφησα τελευταίο τον ρόλο και την προοπτική των Ελληνίδων σε όλο αυτό το νέο γίγνεσθαι του επιχειρείν και της επιστήμης.
Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσουμε, ότι το επιχειρείν και η επιστήμη, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους έννοιες. Αυτό το έθεσαν και οι αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, που όρισαν σαν επιστημονική, κάθε εργασία που εκτελείται με συνέπεια και μεθοδικότητα.
Αν και μυθικό πρόσωπο, έχαιρε του σεβασμού και της λατρείας των αρχαίων Ελλήνων και είχε καθοριστική θέση σε όλα τα μεγάλα συμβάντα της αρχαιότητας.
«Οι Ελληνίδες λοιπόν, που σήμερα καταγράφουν πανευρωπαϊκά αρνητικά ρεκόρ συμμετοχής σε επιτελικές θέσεις στην παραγωγή (20-25%) αλλά και στην πολιτική επικαιρότητα, είναι κατά την άποψη μου η μεγάλη ελπίδα για την δυνητική οικονομική και πολιτική «επανάσταση» της χώρας. Και δεν είμαι υπερβολικός».
Η επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας στην Ελλάδα, προϋποθέτει αλλαγή νοοτροπίας, επιμόρφωση και ευελιξία στις νέες συνθήκες αγοράς. Με το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών να είναι εκτός επιτελικών θέσεων, στην παραγωγή και την Δημόσια Διοίκηση, παράλληλα να σπουδάζει με εντυπωσιακούς ρυθμούς και αποτελέσματα, αποδεδειγμένα να είναι πιο προσαρμόσιμες σε νέες μορφές εργασίας, και τέλος να αντιλαμβάνονται καλύτερα από τους άνδρες τις αξίες της ειρήνης και της συμφιλίωσης, ακόμα και σε συνθήκες ακραίου ανταγωνισμού, πείτε μου εσείς καλύτερη δεξαμενή έμψυχου δυναμικού, απ’ όπου θα αντλήσει τα απαραίτητα συστατικά μια ενδεχόμενη και προπάντων επιδιωκόμενη, οικονομική και συνάμα πολιτική επιτάχυνση της ελληνικής πραγματικότητας. Η δεξαμενή του αντρικού κεφαλαίου, σε ένα σημαντικό βαθμό, είναι σήμερα κουρασμένη και δυστυχώς δεδομένη. Η μεγάλη ελπίδα είναι η δεξαμενή των γυναικών, που και αναξιοποίητη περιμένει στην κυριολεξία στο περιθώριο, και διαθέτει φυσικά και επίκτητα προσόντα για ένα αποφασιστικό άλμα προς τα εμπρός.
Ωστόσο, και παρά τις θετικές συγκυρίες, όπως τις αναλύσαμε παραπάνω, αγαπητές μου κυρίες, να είστε σίγουρες ότι τίποτα δεν θα σας χαριστεί από μια σίγουρα ανδροκρατούμενη κοινωνία. Θα πρέπει με πείσμα, που άλλωστε σας διακρίνει, και αποφασιστικότητα, να διεκδικήσετε τον χώρο που σας ανήκει. Θα πρέπει να ξεπεράσετε τα όποια αδύνατα χαρακτηριστικά σας (εσείς τα ξέρετε καλύτερα από εμάς τους άνδρες) και να συνειδητοποιήσετε τα συγκριτικά σας πλεονεκτήματα. Το βέβαιο είναι, ότι η ελληνική κοινωνία, σας χρειάζεται περισσότερο ίσως παρά ποτέ. Ανέφερα παραπάνω ότι το οικονομικό δίπολο δεν σημαίνει απαραίτητα και το ξέσπασμα του Γ΄ παγκοσμίου πολέμου. Αυτό όμως δεν το αποκλείω και παντελώς. Περισσότερες γυναίκες, παγκοσμίως, σε θέσεις πολιτικές και οικονομικές, πιστεύω ότι θα αποτελέσουν ένα ισχυρό ανάχωμα στην ανόητη επιθετικότητα και ανταγωνιστικότητα του «ισχυρού» φύλου.
Το νέο περιοδικό “Women in Business and Science” έρχεται σαν αρωγός, σε μια πανεθνική όπως πρέπει να είναι προσπάθεια, αξιοποίησης του γυναικείου παράγοντα για ένα δυναμικό ξεκίνημα της Ελληνικής Οικονομίας και Επιστήμης, μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον με τεράστιες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες.
Καλό καλοκαίρι
