ΑΠΟ THN
ΑΝΝΑ ΓΡΙΜΑΝΗ
Λυδία Κονιόρδου
Ηθοποιός
Πρώην Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδας
Το πρώτο κεφάλαιο της διαδρομής σας.
Γεννήθηκα στα Εξάρχεια και μεγάλωσα από μωρό έξω από την Αθήνα, εκεί όπου κελάριζε το νερό στις χτιστές αμπολές καθώς κατέβαινε στα χωράφια με τα κηπευτικά και τα λουλούδια. Εκεί όπου τη μέρα ακούγονταν από μακριά τα αμαξάκια με τα άλογα, και το πρώτο ηλεκτρικό τρένο που μας συνέδεε με την Αθήνα, πρόβατα, κοκόρια το πρωί.
Τα βράδια, τα αηδόνια κάτω από τα πλατάνια δεν σταματούσαν το τραγούδι.
Έπαιξα πολύ με τα άλλα παιδιά της γειτονιάς πάνω στα δέντρα, με αυτοσχέδια παιχνίδια. Το αγαπημένο μας : Οι Πειρατές , όπου το κάθε παιδί καβάλα πάνω σε μια συκιά αντιμετώπιζε με την φαντασία του τα στοιχεία της φύσης και της θάλασσας. Με το ζόρι μας μάζευαν οι μανάδες όταν έδυε ο ήλιος. Κηφισιά όπως τη θυμάμαι σαν σε ζωηρό όνειρο. Στο σπίτι μέσα ήταν αλλιώς, το παλιό πιάνο της γιαγιάς, από δεύτερο χέρι, συνήθως ξεκούρδιστο, κλασσική μουσική τις Κυριακές, τσακωμοί για τα πολιτικά ανάμεσα στους παππούδες μου, βιβλία, ζωγραφιές από ζωγράφους, φίλες της μάνας μου. Μπέκετ, Ντοστογιέφσκι, οι αγαπημένοι της γιαγιάς.
Τα χρόνια που δημιουργείται η προσωπικότητα.
Καθως μεγάλωνα ζούσα νέες εμπειρίες. Νέοι γειτόνοι από τις ΗΠΑ, την Αγγλία, την Αυστραλία. Μεγάλωσα με μία δεύτερη γλώσσα, κάνοντας παρέα με τα παιδιά τους, γνώρισα άλλες νοοτροπίες, άλλες συνήθειες… Σταθμός στη μνήμη μου η μέρα που πέρναγαν τα τανκς από το Διόνυσο και κατέβαιναν από την Κηφισίας στο κέντρο. Πραξικόπημα. Χούντα. Οι μανάδες μας, έντρομες, κλείναν τα σπίτια. Οι ξένοι δεν καταλάβαιναν καλά καλά. Κόπηκαν οι πολιτικές συζητήσεις στο σπίτι. Στο σχολείο όμως, ανάμεσα στις συμμαθήτριες, αναπτύχθηκε μια ιδιότυπη αντίσταση. Μαζευόμασταν στα σπίτια, ακούγαμε απαγορευμένη μουσική, διαβάζαμε ποίηση λογοκριμένη. Είχες συνέχεια την αίσθηση σε δημόσιους χώρους, ότι κάποιος σε παρακολουθεί και κρυφακούει. Παράλληλα, ανακαλύπτω το βόλεϊ και τη χαρά του ομαδικού αθλήματος. Όμορφες εμπειρίες που μου δίδαξαν αυτοπειθαρχία, αφοσίωση σε ένα κοινό σκοπό, ομαδικό πνεύμα.
Πανεπιστήμιο. Πολυτεχνείο. Αυτό τα άλλαξε όλα, με διαμόρφωσε καθοριστικά. Τάχθηκα με το μέρος του δίκιου, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης . Συνειδητοποιήθηκα πολιτικά. Χωρίς καθοδηγητές. Μόνη μου. Ελεύθερα.
Το θέατρο ήρθε μέσα στο Πανεπιστήμιο, φάνηκε η κλίση μου, ο κύβος ερρίφθη.
Άλλος ένας χώρος με ομαδικό πνεύμα.
Τα χρόνια που κτίζεται η καριέρα.
Το θέατρο λειτούργησε τα πρώτα χρόνια της σχολής και μετά, δίπλα στον Κουν, σαν χώρος αυτογνωσίας και ψυχικής αυτοθεραπείας. Αντιμετώπισα σταδιακά ότι με στοίχειωνε, να το κοιτάξω στα ίσια. Τότε αυτό διαλυόταν. Για μένα το θέατρο ήταν ο τόπος που αναζητάς την αλήθεια, την δική σου και μετά του κόσμου γύρω σου. Δεν παίζεις « θέατρο» δεν λες ψέματα, δεν καμώνεσαι. Έτσι έμαθα δίπλα στον Κουν. Απεχθανόμουν τους καμποτινισμούς και τα καμώματα. Δεν ένιωσα ποτέ ότι χτίζω καριέρα. Ένιωσα ότι μελετώ την ανθρώπινη φύση και καταθέτω, μοιράζοντας το, ότι ανακαλύπτω σαν προσφορά, ενίοτε προσωπική θυσία των πιο ακριβών μου κομματιών.
Είχα την τύχη να έχω Δάσκαλο, τον Κουν, και άλλους σκηνοθέτες, όπως ο Τσιάνος, ο Βογιατζής, ο Χατζάκης, ο Βασίλιεφ, ο Γουίλσον αλλά και νεότερους. Είδα μοναδικούς ηθοποιούς να παίζουν και έμαθα από την τέχνη τους.
Η δουλειά μου στο θέατρο είναι μια διαρκής αναζήτηση. Αφύπνιση της συνείδησης σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία και τώρα πια κινδυνεύει σοβαρά να αυτοκαταστραφεί.
Αισθάνομαι ότι το αρχαίο δράμα, μπορεί να αγγίξει τα διαχρονικά θέματα που βασανίζουν τον άνθρωπο και τη σχέση του με τον Κόσμο, τη Φύση και τη Μεταφυσική.
Οι αμφισβητήσεις που σάς έδειξαν την άλλη όψη των πραγμάτων.
Ο Παπαδιαμάντης λέει στη Φόνισσα:
«Τα πράγματα δεν είναι πάντα αυτά που φαίνονται αλλά πολλάκις το εναντίον»
Από μικρή είχα μια περιέργεια για αυτό που δεν λεγόταν, για την κρυφή αθέατη όψη των πραγμάτων. Άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι άλλα λέμε και άλλα εννοούμε. Είδα κυρίως πόσο συχνά συγχέουμε την αιτία με το αποτέλεσμα. Άρχισα λοιπόν να αναζητώ το «εναντίον» στη ζωή και στην τέχνη μου. Να διαχωρίζω το ΕΙΝΑΙ από το ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ. Πάντα οι παλιοί μάστορες του θεάτρου είχαν αυτή την γνώση και την αξιοποιούσαν. Το έλεγαν «κρυφά φάρδητα» ή κόντρες. Αυτό είναι πια εργαλείο της ανάλυσης μου στους ρόλους και σαν σκηνοθέτης. Προσπαθώ να το μεταδώσω και στους μαθητές μου.
Γιατί πετύχατε;
Δεν τολμώ να το πω αυτό ποτέ. Όχι από ανόητη ταπεινοφροσύνη άλλα για να ορθώνεται μπρος μου το βουνό από όλα αυτά που δεν ξέρω ακόμα και που ίσως και να μην προλάβω να τα εκφράσω μέσα από τη δουλειά μου. Είναι τόσο σχετικό αυτό το όποιο αίσθημα της επιτυχίας, ειδικά στην σημερινή εποχή που η γλώσσα επικοινωνίας, αυτή καθαυτή η διαδικασία δημιουργίας γίνονται αγνώριστα. Πως να στρογγυλοκαθίσει κανείς στα όποια επιτεύγματα. Ναι, κατάφερα να εκφράσω και να εκφραστώ μέσα από το θέατρο. Το ταξίδι όμως είναι μακρύ.
Τα χαρακτηριστικά μιας γυναίκας που ξεχωρίζει.
Μεγαλωμένη σε ένα σπίτι με κυρίαρχες γυναικείες παρουσίες, σχεδόν με μητριαρχική ισχύ, δεν αισθάνθηκα υποδεέστερη επειδή ήμουν γυναίκα. Δεν θέλω να μιλήσω λοιπόν μόνο για μια γυναίκα, αλλά για τον άνθρωπο.
Αυτό που κάνει κάποιον ξεχωριστό είναι πως όταν καταφέρνει να ενωθεί με τον εσωτερικό του εαυτό, βρίσκει τη δύναμη και το κουράγιο να το εκφράσει, να το πραγματώσει, κι ας είναι διαφορετικό από αυτό που επιτάσσει η κοινωνία, ή η μόδα, ή εκεί που πάει το κοπάδι. Δεν είναι πάντα εύκολο, και συχνά το τίμημα είναι ακριβό.
Οι αξίες, που αδιαπραγμάτευτα σάς συνοδεύουν.
Από νωρίς τάχθηκα στην υπηρεσία του δικαίου, ενάντια στη βία όποιου τυχαίνει να είναι ισχυρός. Ο πολιτισμός μας, έχει επιτρέψει στη δύναμη του Κέρδους να εκτροχιαστεί. Από κει που ήταν μια ώθηση για προκοπή και ανάπτυξη, έχει γίνει ένα καρκίνωμα. Η απληστία και η αισχροκέρδεια πλέον καταστρέφει τις κοινωνίες δημιουργώντας τεράστιες ανισότητες και αδικίες. Πάνω από όλα όμως, καταστρέφει για το κέρδος τον πλανήτη. Αν αυτό δεν σταματήσει, όσοι απομείνουν θα μιλούν για την χαμένη Ατλαντίδα. Σε όλο αυτό είμαι αντίθετη.
Το στοίχημα που ως κοινωνία πρέπει να κερδίσουμε.
Όσο ο άνθρωπος θεωρεί το «διαφορετικό» εχθρό του, αντί να το αναγνωρίσει σαν όψη του ίδιου του εαυτού του, είτε αυτό είναι φύλο, είτε καταγωγή ή χρώμα ή θρησκεία, θα δημιουργεί γύρω του ανείπωτο πόνο και καταστροφή, ενώ στην πραγματικότητα κυνηγάει την σκιά του. Η ιστορία έχει παίξει παράξενα παιχνίδια με τις ζωές των ανθρώπων που όμως δεν μαθαίνουν και δεν βλέπουν ότι έχουν βρεθεί, ή αύριο μπορεί να βρεθούν, ξανά, στην θέση αυτών που διώκουν. Μιλάω για τους πρόσφυγες, μιλάω για την Παλαιστίνη. Μιλάω και για τον πόνο που προξενούμε στα πλάσματα του Θεού γύρω μας, κομμάτι του παραδείσου που μας έχει δοθεί. Φανταστείτε μια μέρα να σωπάσουν τα πουλιά, να χαθούν οι μέλισσες!
Συμπόνια χρειαζόμαστε σαν άνθρωποι, για τον εαυτό μας και για τους άλλους που το έχουν ανάγκη.
