Η άνοιξη είναι η εποχή που για τους περισσότερους ανθρώπους σημαίνει άνοδο της θερμοκρασίας, ηλιόλουστες ημέρες και περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους. Για πολλούς άλλους, ωστόσο, η εποχή αυτή φέρνει και την εμφάνιση ή την επιδείνωση των αλλεργικών συμπτωμάτων τους.
Είναι δε τόσο συχνή η επιδείνωση αυτή που πολύς κόσμος θεωρεί την άνοιξη συνυφασμένη με την αλλεργία –έστω και αν ορισμένα από τα «εαρινά συμπτώματα» δεν είναι στην πραγματικότητα αλλεργικά.
“Αν και συμπτώματα αλλεργίας εμφανίζονται όλες τις εποχές, είναι συχνότερα την άνοιξη”
Τι σχέση όμως μπορεί να έχει η αλλεργία με την άνοιξη; Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα έχει πρωτίστως να κάνει με τα αίτια των διαφόρων αλλεργιών –τα γνωστά ως αλλεργιογόνα, η έκθεση στα οποία αποτελεί το έναυσμα για κάθε αλλεργική αντίδραση.
Αλλεργία είναι η παθολογική κατάσταση που προκύπτει από τη λανθασμένη, υπερβολική ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε αβλαβείς –για τους περισσότερους ανθρώπους– ουσίες.
“Οι αλλεργίες παρουσιάζουν έξαρση την άνοιξη, καθώς πολλά αλλεργιογόνα εμφανίζονται ή ενισχύονται την εποχή αυτή”
Αναπνευστική αλλεργία (αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα, άσθμα). Οι αλλαγές στο περιβάλλον την άνοιξη, με την αύξηση της θερμοκρασίας και της ηλιοφάνειας, οδηγούν στην ανθοφορία των περισσοτέρων φυτών που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία.
“Δεν προκαλούν όλα τα φυτά αλλεργία”
Δεν προκαλεί όμως κάθε είδους γύρη αλλεργία. Οι αλλεργιογονικές γύρεις είναι μικρού μεγέθους, μεταφέρονται μέσω του αέρα και αιωρούνται σε μεγάλες ποσότητες για αρκετό χρονικό διάστημα. Τέτοια φυτά (ανεμόγαμα) είναι, για παράδειγμα, δέντρα (κυπαρίσσι, ελιά κ.ά.), ζιζάνια (παριετάρια ή περδικάκι, αμβροσία κ.ά.) και αγρωστώδη, τα γνωστά σε όλους μας γρασίδια.
Τα συμπτώματα που θα εγείρουν την υποψία αλλεργίας αναπνευστικού την άνοιξη μπορεί να προέρχονται από τους επιπεφυκότες των ματιών (επιπεφυκίτιδα), το ανώτερο (ρινίτιδα) ή το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (βρογχικό άσθμα).
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εκδηλώνεται με ερυθρότητα (κοκκίνισμα των ματιών), δακρύρροια, κνησμό (φαγούρα) στα μάτια και σπανιότερα με φωτοφοβία (ενόχληση στο έντονο φως).
“Συχνά τα αλλεργικά νοσήματα του αναπνευστικού εμφανίζονται διαδοχικά στον ίδιο ασθενή”
Οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν κνησμό στη μύτη, στα αυτιά ή το άνω τοίχωμα του στόματος (υπερώα), συχνά φταρνίσματα, καταρροή με διαυγείς εκκρίσεις, ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) ή και βήχα.
Το άσθμα είναι μια νόσος κατά την οποία εμφανίζεται φλεγμονή των αεραγωγών στους πνεύμονες και απόφραξή τους, με αποτέλεσμα δυσκολία στην αναπνοή, ήχο σαν “σφύριγμα” στην εκπνοή, βήχα και επιπτώσεις στην καθημερινότητα των ασθενών. Η συχνότερη κατηγορία άσθματος είναι το αλλεργικό άσθμα, όπου η επαφή με τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα προκαλεί ή επιδεινώνει τα παραπάνω συμπτώματα.
“Η αλλεργική ρινίτιδα συνυπάρχει με το άσθμα μέχρι και στο 90% των ασθενών”
Ιδανικά, για να περιοριστούν οι ανοιξιάτικες αλλεργίες, θα αρκούσε απλά να βρεθούν τα υπεύθυνα για κάθε ασθενή αλλεργιογόνα ώστε να τα αποφεύγει. Αν και το πρώτο βήμα είναι εφικτό χάρη στις δερματικές δοκιμασίες (αλλεργικά τεστ) και την αξιολόγησή τους από αλλεργιολόγο, η αποφυγή των γύρεων είναι ιδιαίτερα μια υπόθεση περίπλοκη και πρακτικά μη εφαρμόσιμη.
Σε ασθενείς με σποραδικά, ήπια συμπτώματα ο περιορισμός τους επιτυγχάνεται με αντιισταμινικά χάπια, ρινικά σπρέι κορτικοστεροειδών (κορτιζόνης) και άλλες φαρμακολογικές ή μη παρεμβάσεις –χωρίς να θεραπεύεται όμως η αλλεργία.
“Η ειδική ανοσοθεραπεία μπορεί να θεραπεύσει τις ανοιξιάτικες αναπνευστικές αλλεργίες”
Όταν τα συμπτώματα είναι έντονα ή η άνιση μάχη για την αποφυγή των γύρεων καταλήγει να υποβαθμίζει την καθημερινότητα, τότε σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς η θεραπεία της αλλεργίας καθίσταται δυνατή με την ειδική ανοσοθεραπεία. Η ανοσοθεραπεία (θεραπεία απευαισθητοποίησης) στοχεύει στην προοδευτική διόρθωση της “υπερβολικής” αντίδρασης του οργανισμού στα αλλεργιογόνα που ευθύνονται για τα συμπτώματα.
