Δήμητρα Σφήκα: “Η μητρότητα αποτελεί τον καλύτερο στίβο προπόνησης”
Οι γυναίκες επιχειρηματίες αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της τοπικής, της εθνικής και της παγκόσμιας οικονομίας. Οι λεγόμενες “Mumpreneurs” (σ.σ. νεολογισμός στην αγγλική γλώσσα που περιγράφει τις γυναίκες που ισορροπούν σε δύο “βάρκες”, αυτή της μητρότητας και εκείνης του επιχειρείν) έρχονται αντιμέτωπες με πολλές προκλήσεις: από την ισορροπία οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, το να κερδίσουν εισόδημα και σεβασμό στον επαγγελματικό στίβο, τη διεκδίκηση της εκπλήρωσης και της επιτυχίας σε μια κοινωνία με στερεότυπα και πολλούς περιορισμούς.
“Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που δημιουργούν τις ανισότητες μεταξύ των φύλων στην επιχειρηματικότητα είναι οι αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις της γυναίκας-μητέρας και οι οποίες περιορίζουν τη δυνατότητά της για συνεχή δικτύωση, ενημέρωση, κατάρτιση και γενικά για δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη και βελτίωση της επιχείρησης”, σημειώνει μιλώντας στο Women in Business and Science (WIBS) η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Δήμητρα Σφήκα.
Με τη βοήθειά της κάνουμε μια “βουτιά” στην πολυπλοκότητα των ρόλων της σύγχρονης γυναίκας, στις δυσκολίες, στις πιέσεις και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.
H μητρότητα μπορεί να αλλάξει μία γυναίκα επιχειρηματία; Προς ποια κατεύθυνση;
Η σύγχρονη γυναίκα τρέχει από μικρή ηλικία για να μορφωθεί, ενώ η κοινωνία την πιέζει να τα προλάβει όλα, να γίνει επαγγελματίας, μητέρα, σύζυγος αλλά να παραμένει και γυναίκα.
Στα 18 πάει στο πανεπιστήμιο, ακολούθως πρέπει να εργαστεί με έναν χαμηλό μισθό για αρχή, ενώ μέχρι και τα 30 της προσπαθεί να ανελιχθεί με κόπο και μόχθο και φυσικά δεν μπορεί να μείνει έγκυος γιατί η ανώτερη θέση θα δοθεί πιθανότατα σε κάποιον άντρα συνάδελφο της που «δεν έχει υποχρεώσεις». Οι γυναίκες, λοιπόν, αφήνουν στην άκρη τη μητρότητα ώστε να ανελιχθούν και να φτάσουν τον στόχο τους και παλεύουν καθημερινά για να αποδείξουν ότι μπορούν τα ίδια με τους άντρες.
Η πολυπλοκότητα των ρόλων στους οποίους καλείται να ανταπεξέλθει η γυναίκα επιχειρηματίας είναι ένα στοιχείο που χαρακτηρίζει, καθορίζει και διαφοροποιεί τις γυναίκες συγκριτικά με τους άντρες στον επιχειρηματικό στίβο. Η γυναίκα επιχειρηματίας καλείται καθημερινά να συνδυάσει επιτυχώς τρεις απαιτητικότατους και ουσιαστικότατους ρόλους: αυτούς της εργαζόμενης, της μητέρας και της νοικοκυράς. Όσο κι αν άλλαξαν τα ήθη και όσο κι αν το σύγχρονο ζευγάρι επιμερίζεται την οικονομική συντήρηση και την ευθύνη της οικογένειας και του σπιτιού, ο συνδυασμός και η εκτέλεση των συγκεκριμένων ρόλων βαραίνει μονομερώς σχεδόν πάντα τη γυναίκα.
Τα ευρήματα των νευροεπιστημών μιλούν για αντιληπτικές και νευροφυσιολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι γυναίκες με τους άνδρες να διαφοροποιούνται σε πολλά σημεία: στο ύφος της επικοινωνίας, στον τρόπο αντίδρασης, στη συμπεριφορά και στα συναισθήματα. Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να αντεπεξέρχονται σε δραστηριότητες που απαιτούν πολλαπλές λειτουργίες και στόχους, φαίνεται μάλιστα πως έχουν καλύτερα αντανακλαστικά και υψηλή ενσυναίσθηση.
Ποια εφόδια μιας επιχειρηματία είναι χρήσιμα στη μητρότητα και ποια στοιχεία μπορεί να προσδώσει η μητρότητα στο επιχειρείν;
Η ανάγκη σωστού προγραμματισμού, η αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου, η ταυτόχρονη ενασχόληση με πολλά διαφορετικά πράγματα, η δυνατότητα να βρίσκεις άμεσες και πρακτικές λύσεις που ικανοποιούν με κάποιο τρόπο αντίθετες πλευρές για να μπορέσεις να ανταπεξέλθεις στην πολυπλοκότητα και το πλήθος των καθημερινών απαιτήσεων επιχείρησης και οικογένειας είναι τα εφόδια μιας γυναίκας επιχειρηματία που καλείται να λειτουργήσει στα πλαίσια αυτών των ρόλων και χρειάζεται να είναι η δέσμευσή της τόσο προς την οικογένεια όσο και προς την επιχείρηση το ίδιο ισχυρή.
Σε αρκετές περιπτώσεις η γυναίκα επιχειρηματίας πρέπει να δουλεύει σκληρότερα ή αποδοτικότερα για να αναγνωριστεί και να εδραιωθεί στην ανδροκρατούμενη, ακόμα, επιχειρηματική αρένα.
Αλλά πρωταρχικής σημασίας για την απόφαση της γυναίκας να γίνει επιχειρηματίας δεν μπορεί να είναι τα εμπόδια, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, αλλά η δική της προσωπική, συνειδητή και σταθμισμένη απόφαση να εισέλθει στον επιχειρηματικό στίβο.
Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι η μητρότητα αποτελεί τον καλύτερο στίβο προπόνησης, προετοιμάζοντας τις καλύτερες υποψήφιες για τη στελέχωση υψηλόβαθμων θέσεων. Ως μητέρα γίνεσαι καλύτερη ακροάτρια, μαθαίνεις να είσαι πιο ήρεμη στη διαχείριση κρίσεων, πιο διπλωματική στην επικοινωνία, καλύτερη στην ομαδική συνεργασία, πιο ανθεκτική στις αλλαγές και πιο ευρηματική όσον αφορά τις λύσεις.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει μια γυναίκα επιχειρηματίας που πρόκειται να φέρει στον κόσμο ένα παιδί;
Η επιχειρηματικότητα θεωρείται θετικά συνδεδεμένη με την οικονομική ανάπτυξη. Παραδοσιακά, όμως, υπάρχει η πεποίθηση ότι η επιχειρηματικότητα σχετίζεται με το αρσενικό φύλο.
Η επιστημονική έρευνα της γυναικείας επιχειρηματικότητας ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, δεκαετία ορόσημο καθώς τότε επετεύχθη ραγδαία αύξηση των γυναικών στον επαγγελματικό στίβο.
Όμως, οι οικογενειακές υποχρεώσεις περιορίζουν τις δυνατότητες της γυναίκας για συνεχή έρευνα, δικτύωση, κατάρτιση.
Εκτός των άλλων εμποδίων, τα κοινωνικά στερεότυπα έχουν σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση ανισοτήτων στην επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών.
Έτσι, παρά την αυξανόμενη συμμετοχή της γυναίκας στην αγορά εργασίας και τον επιχειρηματικό χώρο, ο συνδυασμός των οικογενειακών υποχρεώσεων με τους απαιτητικούς ρυθμούς εργασίας θεωρείται δύσκολο επίτευγμα.
Η έλλειψη αυτοπεποίθησης και ο φόβος της αποτυχίας αποτελεί ακόμα αντίκτυπο παγιωμένων πολιτισμικών και κοινωνικών αντιλήψεων.
Μία γυναίκα πρέπει να αφιερώσει περισσότερο χρόνο για την επίτευξη των στόχων της και επιπροσθέτως έχει να ανησυχεί για τη φροντίδα του παιδιού της.
Οι γυναίκες επιχειρηματίες έχουν να διαχειριστούν τη μητρότητα, αλλά και να αποδεικνύουν συνεχώς ότι είναι τουλάχιστον το ίδιο ικανές με τους άντρες. Οι άνδρες επιχειρηματίες αντιθέτως μπορούν να ρίξουν το μεγαλύτερο βάρος τους στη δουλειά, εκχωρώντας άνισα πολλές φορές το βάρος της οικογένειας στις συζύγους τους.
Στην περίπτωση των γυναικών καριέρας, ωστόσο, το κοινωνικό περιβάλλον, αλλά ενίοτε και οι ενοχές που νιώθει μια γυναίκα ότι εγκαταλείπει το παιδί της, δυσχεραίνουν τα πράγματα.
Πόσο σημαντική είναι η άδεια μητρότητας για τη μητέρα και το βρέφος (πρακτικά και ψυχολογικά);
Ο πρώτος χρόνος θεωρείται ο σημαντικότερος όλων. Στη διάρκειά του καθορίζεται η προσωπικότητα του ανθρώπου, καθώς και οι πιθανότητες, μικρότερες ή μεγαλύτερες, να είναι ευτυχισμένος σ’ αυτή τη ζωή.
Η μητέρα αποτελεί για το παιδί το πρώτο περιβάλλον σε ψυχοσωματικό επίπεδο και η ποιότητα της μεταξύ τους σχέσης που θα εδραιωθεί θα έχει σημαντική επίδραση στη μετέπειτα ψυχοσυναισθηματική εξέλιξή του. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό για μια κοινωνία να παρέχει στη μητέρα άδεια μητρότητας έτσι ώστε η εξέλιξη του παιδιού σε όλα τα επίπεδα να είναι πιο ομαλή στο μέλλον.
Κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας, η μητέρα καταφέρνει να κατανοήσει καλύτερα το παιδί της και να βρίσκει νέους τρόπους και τεχνικές για την όσο το δυνατόν πιο εύστοχη ικανοποίηση των αναγκών του.
Από την άλλη μεριά, με τη γέννηση του παιδιού γεννιέται ψυχικά και η μητέρα, δηλαδή έχει πλέον μία νέα ταυτότητα, η οποία δημιουργείται σταδιακά και αθροιστικά, περνώντας από ορισμένα στάδια: το ξεκίνημά τους είναι πριν τη γέννηση του παιδιού και συνεχίζεται και μετά από αυτή. Οπότε, και η μητέρα έχει ανάγκη την άδεια μητρότητας, ώστε να συγκροτηθεί η νέα ψυχική οργάνωση η οποία θα είναι πλέον κομμάτι του εαυτού της.
