Μελίνα Τραυλού, Σεμίραμις Παληού, Ειρήνη Νταϊφά, Έλπη Πετράκη, Δέσποινα Παναγιώτου – Θεοδοσίου: πέντε σημαντικές προσωπικότητες, πέντε γυναίκες επικεφαλής σε πέντε σημαντικούς φορείς της ναυτιλίας. Δίπλα σ’ αυτά τα ονόματα μπορούν να προστεθούν και πολλά άλλα, επίσης σπουδαία, που κράτησαν ή κρατούν τα τιμόνια μιας από τις μεγαλύτερες «βιομηχανίες»
της Ελλάδας.
Παρόλο που για κάποιους είναι ακόμη περίεργο, οι γυναίκες ανέκαθεν αποτελούσαν τους στυλοβάτες της ναυτιλίας. Μερικές από αυτές στήριζαν και κρατούσαν όλη την οικογένεια όταν ταξίδευαν οι άντρες, ενώ τα τελευταία χρόνια κάποιες αποφασίζουν να οργώσουν τις θάλασσες με εμπορικά πλοία/κρουαζιερόπλοια και άλλες αναλαμβάνουν διοικητικές θέσεις σε ναυτιλιακές εταιρείες και οργανισμούς.
Η Ναυτιλία αποτελεί μία σταθερή και παραδοσιακή βιομηχανία η οποία δεν αρέσκεται σε αλλαγές και νέες ιδέες, με αποτέλεσμα η ενσωμάτωσή τους να είναι καθυστερημένη σε σύγκριση με άλλες βιομηχανίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Η παραδοσιακά ανδροκρατούμενη ναυτιλία, κυρίως στα πλοία αλλά και σε διοικητικές θέσεις, καθιστά τον δρόμο των γυναικών αρκετά δύσκολο και χρειάζεται υπομονή και επιμονή, ώστε να αλλάξει αυτό το παραδοσιακό μοντέλο.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον των γυναικών ως προς τα καράβια και με αρκετές εταιρείες να υποστηρίζουν αυτή την επιλογή, με αποτέλεσμα να βλέπουμε γυναίκες σε εμπορικά πλοία ως καπετάνισσες και με τη νέα ανερχόμενη τάση στα απαιτητικά μηχανοστάσια, αφού πλέον με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την ενσωμάτωσή της στη ναυτιλία δεν χρειάζεται μόνο η μυϊκή δύναμη αλλά και το μυαλό και η ναυτιλία καλείται να διακρίνει και να επιλέξει το καλύτερο μυαλό.
Λαμβάνοντας υπόψη μας την έρευνα της BIMCO / ICS, οι γυναίκες σήμερα αποτελούν το 1,2% του παγκόσμιου συνόλου ναυτικών. Το ποσοστό αυτό αντικατοπτρίζεται σε 24,059 γυναίκες σε θέσεις στα καράβια και παρουσιάζει μία ανοδική πορεία της τάξεως του 45,8% σε σχέση με την έρευνα από τον ίδιο οργανισμό το 2015. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τη SPINNAKER Maritime HR Association το 2020, το 56% είναι άντρες, το 41% γυναίκες και με το 3% να μην ταυτοποιείται.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελούν τα στοιχεία από διάφορους οργανισμούς σύμφωνα με τα οποία οι μισθοί των γυναικών που εργάζονται στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία είναι μικρότεροι από των ανδρών στις ίδιες θέσεις εργασίας. Το SPINNAKER Maritime HR Association, για το 2020, δημοσίευσε πως σύμφωνα με τα στοιχεία του Ηνωμένου Βασιλείου υπάρχει η ποσοστιαία διαφορά της τάξεως 43% υπερ των ανδρών.
Πραγματοποιούνται σημαντικές ενέργειες από οργανισμούς για την ενίσχυση της ανάληψης περισσότερων θέσεων από τις γυναίκες στη Ναυτιλία και την ενδυνάμωση της θέσης της. Ιδιαίτερη σημασία έχει δείξει με την πρόταση του ο ΙΜΟ και τελικά ορίστηκε η 18 Μάιου ως η Διεθνής Ημέρα για τις γυναίκες στη ναυτιλία. Με αυτή την κίνηση γίνεται σαφής ο στόχος για την ενίσχυση της πρόσληψης, διατήρησης και βιώσιμης απασχόλησης των γυναικών στη ναυτιλία, της αναβάθμισης των προφίλ τους και την ενίσχυση της δέσμευσης του ΙΜΟ για το στόχο σχετικά με την ισότητα των φύλων των Ηνωμένων Εθνών και την υποστήριξη για να αντιμετωπιστεί η σημερινή κατάσταση ανισότητας στον ναυτιλιακό τομέα.
Ο ΙΜΟ με διάφορες ενέργειες προσπαθεί ώστε να ενισχυθεί η θέση της γυναίκας τόσο σε θέσεις σε ναυτιλιακές εταιρείες όσο και στα καράβια, καθώς και σε ναυτιλιακές ενώσεις, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης, σημαντική είναι η δράση του παγκόσμιου οργανισμού WISTA για την ισότητα των φύλων και την ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας στη Ναυτιλία.
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ηγετικές θέσεις στον χώρο να αναλαμβάνονται από γυναίκες με την κυρία Τραυλού να γίνεται η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, ωστόσο ο κλάδος συνεχίζει να ανδροκρατείται. Βλέπουμε ότι γίνονται προσπάθειες και το μέλλον των γυναικών στη Ναυτιλία σκιαγραφείται καλύτερο, αλλά υπάρχει ακόμη δρόμος ώστε να μη γίνεται συζήτηση για τα δικαιώματα των γυναικών σε σχέση με αυτά των ανδρών στο κλάδο της Ναυτιλίας.
BIMCO: Baltic & International Maritime Council
ICS: International Chamber of Shipping
IMO: International Maritime Organization
