ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΝΑ ΓΡΙΜΑΝΗ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΝΙΚΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ
Οι ηγετικές θέσεις δεν έχουν φύλο. Θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος, όταν αναλαμβάνει μία θέση ευθύνης, καλό είναι να διαθέτει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που θα τον κάνουν να διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιό του με άνεση και αποτελεσματικότητα. Απαιτείται συνδυασμός γνώσεων και δεξιοτήτων». Με έναν πρόλογο-καθρέφτη των πεποιθήσεων της, και τη συζήτηση μας ν’ ακολουθεί τα χαρακτηριστικά της εξαιρετικά επιτυχημένης καριέρας της, την εμπειρία, τη δύναμη, τα διοικητικά προσόντα της, η Βασιλική Λοΐζου, Γενική Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών και Πρόεδρος Δ.Σ. της Enterprise Greece, συστήνεται στο Women in Business & Sciences.
Τι απαιτεί ένας ηγετικός διοικητικός ρόλος;
Είναι σημαντικό να έχει όραμα, να το μοιράζεται με τους συνεργάτες του, να τους εμπνέει και να μπορεί να τους καθοδηγεί, να λαμβάνει αποφάσεις με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα και να αναλαμβάνει την ευθύνη. Μακάρι σύντομα οι γυναίκες να έχουν τόσους ηγετικούς ρόλους, ώστε να μην χρειάζεται να γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο φύλο -η επισήμανση αυτή αποτελεί βαθιά πεποίθηση μου.
Ποιο είναι σήμερα το κλίμα για την Ελλάδα, το προφίλ της ως επενδυτικός προορισμός;
Η εικόνα της χώρας μας ως επενδυτικού προορισμού έχει βελτιωθεί και εξακολουθεί να βελτιώνεται. Σε μία χρονική συγκυρία, η οποία χαρακτηρίζεται από εξωγενείς κρίσεις, πληθωριστικές πιέσεις και επιδείνωση των μακροοικονομικών προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας, η Ελλάδα κατάφερε όχι μόνο να επιδείξει αντοχή και ανθεκτικότητα, αλλά να κάνει σημαντικά βήματα ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού. Μέσα από την υλοποίηση στοχευμένων μεταρρυθμίσεων, όπως η ψηφιοποίηση πολλών γραφειοκρατικών διαδικασιών και η μείωση της φορολογίας, η χώρα μας πέτυχε να αναδειχθεί σε μία εξωστρεφή και ανταγωνιστική οικονομία, με εντυπωσιακές επιδόσεις στους βασικότερους οικονομικούς δείκτες. Τα στατιστικά στοιχεία και δεδομένα είναι δηλωτικά αυτής της εξέλιξης. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι καθαρές εισροές Άμεσων Ξένων Επενδύσεων για το 2022 ξεπέρασαν τα 7,2 δισ. ευρώ σημειώνοντας ρεκόρ εικοσαετίας.
Από τη θέση σας έχετε προωθήσει επενδύσεις μέσω fast track. Τι ύψους επενδύσεις; Και το προνόμιο της γρήγορης αδειοδότησης λειτουργεί όντως ως fast track;
Από την πρώτη στιγμή που βρέθηκα στη Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων & Εξωστρέφειας τον περασμένο Δεκέμβριο προτεραιότητα ήταν οι επενδύσεις. Δουλέψαμε σκληρά και καταφέραμε μέσα στους τέσσερις πρώτους μήνες να εγκρίνουμε εννέα νέες επενδύσεις και δύο τροποποιήσεις υφιστάμενων στρατηγικών επενδύσεων. Περισσότερες επενδύσεις από όσες εγκρίνονται συνήθως μέσα σε ένα έτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2011 έως και σήμερα έχουν υπαχθεί στη διαδικασία της «Επιτάχυνσης και διαφάνειας υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων» 63 επενδυτικά έργα με προϋπολογισμό μεγαλύτερο από 13 εκ. ευρώ τα οποία δημιούργησαν περισσότερες από 9.500 νέες θέσεις εργασίας στους κλάδους τουρισμού, ενέργειας αλλά και βιομηχανίας. Η fast track διαδικασία είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που έχει συμβάλει σημαντικά στην επιτάχυνση των επενδύσεων. Βέβαια, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, ώστε να μπορεί να συμβάλει ακόμα περισσότερο.
Η Ελλάδα υπολείπεται της Ευρώπης στη σχέση άμεσων ξένων επενδύσεων προς το ΑΕΠ. Η χώρα θα μπορέσει να το πλησιάσει; Με τι προϋποθέσεις θα επιτύχουμε τον στόχο.
Τα τελευταία χρόνια η ελληνική οικονομία έχει διανύσει μεγάλη διαδρομή. Έχει πετύχει εντυπωσιακές επιδόσεις, οι οποίες αποτυπώνονται και στην αύξηση που παρουσιάζουν οι άμεσες ξένες επενδύσεις, η οποία είναι της τάξης του 35% το 2022 σε σχέση με το 2021, ενώ η αύξηση αγγίζει το 61%, αν γίνει σύγκριση με το 2019. Σημαντικό είναι επίσης ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ. Παράλληλα, η χώρα μας έχει κάνει τεράστια βήματα για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου οικονομικού μοντέλου, ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, κάτι που αναγνωρίζεται και από τους διεθνείς επενδυτές, η εμπιστοσύνη των οποίων βρίσκεται πλέον σε πολύ υψηλό επίπεδο, τοποθετώντας τη χώρα στους 10 κορυφαίους επενδυτικούς προορισμούς στην Ευρώπη.
Η επιβράβευση αυτής της προσπάθειας που αποτυπώνεται;
Στις συνεχείς αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας από τους μεγάλους διεθνείς οίκους, καθώς και από τους ίδιους τους επενδυτές. Επενδυτικοί κολοσσοί, όπως η Microsoft, η Pfizer, η Cisco, η Digital Realty, η Google, η Blackstone Real Estate Partners, η JP Morgan Chase και η Goldman Sachs, επέλεξαν τη χώρα μας για να πραγματοποιήσουν μεγάλες και στρατηγικού χαρακτήρα επενδύσεις. Η δε επικείμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μπορεί να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη θέση της χώρας μας ως επενδυτικού προορισμού.
Ως αρμόδιος εθνικός φορέας για την προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων στην Ελλάδα, η Enterprise Greece, ποιοι οι βασικοί πυλώνες στρατηγικής της;
Όραμά μας είναι η Ελλάδα να αναγνωριστεί ως ελκυστικός επενδυτικός προορισμός στη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα και να συστήσουμε στους ξένους καταναλωτές -φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις- τα υψηλής ποιότητας και υπεροχής ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες. Ως προς την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, έχουμε διαμορφώσει στην Enterprise Greece μια στρατηγική, η οποία αποτελείται από πέντε πυλώνες: την ενημέρωση – ευαισθητοποίηση διεθνών επιχειρήσεων για τις οικονομικές εξελίξεις και τις επενδυτικές ευκαιρίες της χώρας, καθώς και από την ανάπτυξη ενός χαρτοφυλακίου διαθέσιμων επενδυτικών έργων. Τη διεύρυνση του καταλόγου των διεθνών επιχειρήσεων με άμεσο ενδιαφέρον να επενδύσουν στη χώρα (lead generation). Την ευαισθητοποίηση των διεθνών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται ήδη στη χώρα με στόχο την επέκταση των δραστηριοτήτων τους (After-care support). Την υποδοχή και εξυπηρέτηση δυνητικών επενδυτών παρέχοντάς τους υψηλής ποιότητας υπηρεσίες (Front office/enquiry handling est.). Τη μετατροπή του αρχικού ενδιαφέροντος σε επένδυση Investment Deals.
Όσο και για την προώθηση εξαγωγών ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό;
Ως προς την προώθηση των εξαγωγών, εστιάζουμε στη Δικτύωση, τη Συμβουλευτική και την Ενημέρωση, καθώς και την επαγγελματική Εκπαίδευση και Ενδυνάμωση των στελεχών των εξαγωγικών μας επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις Υπηρεσίες Δικτύωσης, αυτές εξειδικεύονται σε επιχειρηματικές συνεργασίες μέσω της συμμετοχής σε διεθνείς εμπορικές εκθέσεις, ψηφιακές πλατφόρμες, στοχευμένες εκδηλώσεις προώθησης και προβολής, καθώς και επιχειρηματικές αποστολές αλλά και συναντήσεις B2Bs. Δίνουμε έτσι τη δυνατότητα στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις, να έρθουν σε επαφή με εκπροσώπους ξένων χωρών και υποψήφιους αγοραστές. Δεύτερος άξονας μας, οι Υπηρεσίες Συμβουλευτικής και Ενημέρωσης που επικεντρώνονται στην απαραίτητη πληροφόρηση των επιχειρήσεων για στρατηγικές εισόδου σε χώρες-στόχους. Χρήσιμο εργαλείο αποτελεί η σειρά ψηφιακών εκδηλώσεων “Doing Business In”, που διοργανώνουμε σε συνεργασία με τα κατά τόπους Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων.
Ενώ τα εκπαιδευτικά προγράμματα σας;
Για εμάς η Εκπαίδευση και Ενδυνάμωση αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα, γι’ αυτό ενσωματώνουμε ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα κάτω από τη νέα ολοκληρωμένη υπηρεσία «Enterprise Greece Exports Academy». Θα ήθελα ακόμη να επισημάνω ότι η δουλειά που κάνει η Enterprise Greece έρχεται να προστεθεί στο δίκτυο των Πρεσβειών μας και των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών που λειτουργούν ανά τον κόσμο. Συνεργαζόμαστε στενά σε όλες τις σημαντικές αγορές του κόσμου, ώστε να πετύχουμε συνέργειες και να υλοποιήσουμε κοινές δράσεις, εξοικονομώντας πόρους και αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας για την επίτευξη αποτελεσμάτων με το μεγαλύτερο δυνατό θετικό αντίκτυπο.
Πώς θα περιγράφατε τα χρόνια που διαμορφώθηκε η καριέρα σας;
Δυναμικά, εποικοδομητικά και απαιτητικά. Το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται για μια πορεία που θα μπορούσα να προβλέψω όταν ξεκινούσα. Κατά τη διάρκειά της έχω βρεθεί σε πολλές και διαφορετικές θέσεις. Ως διεθνολόγος έχω εργαστεί στο Γραφείο του ΟΗΕ στην Αθήνα και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας κατά την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχω τρέξει τις οικογενειακές επιχειρήσεις -μια κατασκευαστική εταιρεία και μια μικρή τουριστική μονάδα στη Μύκονο, απ’ όπου και κατάγομαι. Ακόμη, έχω εργαστεί στον τομέα των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων στη ΜΟΔ και το Υπουργείο Παιδείας. Αξίζει να σταθώ και στο ότι ήμουν υπεύθυνη για τις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα στο Υπουργείο Ανάπτυξης, συντονίζοντας μεταξύ άλλων όλες τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα των αγορών. Και παράλληλα, έχω εμπλακεί ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση από τη θέση της Δημοτικής Συμβούλου στο Δήμο Νέου Ψυχικού.
Πολύπτυχη διαδρομή.
Πρόκειται για μια πορεία που μου έχει δώσει τη δυνατότητα, μέσα από σκληρή δουλειά, να μάθω από πρώτο χέρι επικοινωνία, δημόσια διοίκηση, λήψη αποφάσεων, project management, αλλά και επίλυση προβλημάτων. Ειδικά η θέση μου στο Υπουργείο Εξωτερικών νομίζω ότι είναι σαν ένας μίτος που ενώνει όλα τα διαφορετικά αντικείμενα με τα οποία έχω ασχοληθεί, από τις Διεθνείς Σχέσεις και τα Ευρωπαϊκά, την Επικοινωνία και τη Στρατηγική, τις Επενδύσεις μέχρι ακόμα και τα θέματα Παιδείας και Υγείας.
Από τα ταξίδια σας, τη συμμετοχή σας σε διεθνείς αγορές και την επαφή σας με διεθνείς παράγοντες, ποια είναι η εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό;
Η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό έχει αλλάξει και έχει αναβαθμιστεί σημαντικά. Είναι γεγονός ότι για τους περισσότερους η Ελλάδα αποτελεί πλέον πυλώνα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και έναν αξιόπιστο εταίρο, ο οποίος εμπνέει εμπιστοσύνη στη διεθνή επενδυτική και επιχειρηματική κοινότητα. Και αυτό δεν είναι μία προσωπική εκτίμηση ή μία επικοινωνιακή πολιτική. Είναι η εικόνα που μου μεταφέρουν οι ομόλογοί μου στο εξωτερικό και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες τους οποίους συναντώ καθημερινά. Η Ελλάδα αποτελεί για πολλούς την ευχάριστη αναπτυξιακή έκπληξη και είναι μια χώρα που συμμετέχει στις ευρωπαϊκές συζητήσεις και διεκδικεί τη θέση που της αξίζει. Να θυμίσω το σχόλιο των Financial Times που χαρακτήρισαν την πορεία της ελληνικής οικονομίας ως ένα από τα 7 σύγχρονα οικονομικά θαύματα. Και το Bloomberg, όμως, σχολίασε ότι η Ελλάδα από την εποχή του Grexit, αυτή τη στιγμή είναι η δεύτερη ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρώπη, σημειώνοντας –για το 2022– την 4η υψηλότερη (σε πραγματικούς όρους) μεγέθυνση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ και ανάπτυξη διπλάσια του μέσου όρου της Ευρωζώνης.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα success story που αποδεικνύει ότι η συστηματική δουλειά με σαφή στρατηγική και στοχοπροσήλωση, όπως αυτή που υλοποιήθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια, μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία.
Για εσάς, ποια διαπραγμάτευση υπήρξε η δυσκολότερη στην καριέρα σας, αλλά και αντίστοιχα ποια η μεγαλύτερη επιτυχία;
Όλοι μας καλούμαστε καθημερινά να προβούμε σε μία σειρά διαπραγματεύσεων, από τις οποίες άλλες είναι πιο εύκολες και άλλες πιο δύσκολες. Και αυτό αφορά τόσο στην προσωπική ζωή όσο και στην επαγγελματική μας πορεία. Όλη μας η διαδρομή εμπεριέχει μέσα τη διεκδίκηση και τη διαπραγμάτευση. Θυμάμαι τον εαυτό μου να διαπραγματεύεται δυναμικά κατά την περίοδο που ήμουν επιχειρηματίας. Και φυσικά, στη συνέχεια όταν βρέθηκα σε θέσεις ευθύνης να υπηρετώ την κυβερνητική πολιτική της χώρας, και μάλιστα σε περιόδους αρκετά δύσκολες. Αν χρειαζόταν να απομονώσω μία τέτοια διαπραγμάτευση, θα επέλεγα την περίοδο που κλήθηκα να φέρω εις πέρας τις διαπραγματεύσεις της χώρας μας με την Τρόικα. Διαπραγματεύσεις συνεχείς, απαιτητικές, με μεγάλο αντίκτυπο για τη χώρα, την οικονομία, την καθημερινή ζωή και το μέλλον των Ελλήνων πολιτών και επιχειρηματιών.
Κάθε διαπραγμάτευση για να είναι επιτυχής απαιτεί σκληρή δουλειά, μελέτη, δυναμισμό και επιμονή. Χρειάζεται να γνωρίζουμε τον στόχο μας και κυρίως τις κόκκινες γραμμές τις δικές μας, αλλά να μπορούμε να καταλάβουμε και τις κόκκινες γραμμές των απέναντι. Για εμένα οι διαπραγματεύσεις είναι ένα win-win game και όχι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Δεν υπάρχουν νικητές και χαμένοι, αλλά όλοι μπορούμε να βγούμε κερδισμένοι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Αυτό είναι κάτι που διδάχτηκα στις τεχνικές διεθνών διαπραγματεύσεων κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών μου και δεν περίμενα ότι θα μου δοθεί η ευκαιρία να το αξιοποιήσω. Τελικά, όμως, αποδείχτηκε μάθημα ζωής.
Στα δικά σας ενδιαφέροντα – με τι άλλο ασχολείστε; Tι βοηθά την προσωπική εξέλιξή σας;
Η αλήθεια είναι η θέση της Γενικής Γραμματέως είναι πολύ απαιτητική, με ευθύνη, πολλά ταξίδια και συνεχείς συναντήσεις και επαφές. Αυτό σημαίνει ότι έχει χρειαστεί να περιορίσω σημαντικά τον ελεύθερο χρόνο μου. Επιδιώκω, όμως, όσο αυτό είναι εφικτό, να εξασφαλίζω προσωπικό χρόνο –έστω και λίγες ώρες- χρόνο όπου οι επαγγελματικές ενασχολήσεις θα είναι στην άκρη. Και φροντίζω ώστε ο χρόνος αυτός να είναι ποιοτικός, δημιουργικός και εποικοδομητικός. Να είναι χρόνος με τον εαυτό μου και τους αγαπημένους μου. Να είναι χρόνος ανασυγκρότησης δυνάμεων, επαναπροσδιορισμού στόχων και αναζωογόνησης, πνευματικής και ψυχικής. Ζητούμενο είναι η ισορροπία μεταξύ προσωπικού και επαγγελματικού χρόνου. Γιατί μόνο τότε μπορούμε να είμαστε πιο δημιουργικοί και παραγωγικοί.
